יידישע קינדער וועלן זיך זעצן צו די שבת סעודות נאָך שלום עליכם און אתקינו סעודתא און מען וועט שמועסן. קיינע שיינע מעשות אויף במדבר זענען נישט דאָ אויסער אַז מחמת חבתם מנאם און אַז משה האָט זיך געשטעלט אינדערויסן פון געצעלט צו וויסן וויפיל אייפעלעך זענען דאָ אינעווייניק. מיר זענען אָבער בעלנים עפּעס אַרויסצושמוגלען אפילו פון אַ סדרה וויסט ווי במדבר. די קינדער וועלן אוודאי האָבן אַ דיוק און אַ וואָרט און נאָך כּל מקדש און יה רבון קומט מען שוין אָן צום קאָמפּאָט.
עס זענען דאָך דאָ נאָך אַפּאָר מינוט ווען די אשת חיל טיילט אויס דער זיפּ און שפּעטער ווען מען נוגט אויס דער גערגל. און מען מעג דאָך שמועסן אַפּאָר ווערטער אויך. אַז נישט ביים סעודה איז אויפן וועג אַהיים נאָך די קינדער האָבן געזען ווי דער טאַטע פלאַקערט אין שיל אָבער אַזוי ווי זיי רעדן צו אים איז ער קאַלט און ווייסט אויף גאָרנישט אַ תשובה. על כּל פנים די קינדער הערן און זיי פרעגן, ‘טאַטע וואָס גייט דאָ פאָר?’ עס איז אמת? וויאַזוי קען עס זיין? מה זאת?
איך קען אונזערע יידן. מיר האָבן נישט ליב דאָס דורכצושמועסן מיט די קינדער. איז לייקענט מען. ‘ע, חס ושלום. סתם, מע רעדט זיך איין.’ ווייל מען וויל נישט קאָנפיוזן די קינדער און מתוך חבתם האַקט מען זיי אין בוידעם. אַז דאָס גייט נישט ווערט מען אַ מדקדק אויף לשון הרע. מען טאָר פון דעם נישט רעדן און מען דאַרף זיך דערווייטערן פון מחלוקת בשעת ווען גאַנץ לכו נרננה האָט מען איבערגעקייט וואָס חיים יענקל האָט געענטפערט פאַר משה ברוך. אַנדערע וועלן פאַרדרייען דער שמועס און כאַפּן אַ זמירות און לאָמיר זינגן מה ידידות. אָדער מוישי, האָסט עפּעס אַ וואָרט אויפן סדרה?
בלית ברירה אַז מען מיז רעדן וועט מען זאָגן, חלילה, דער רבי איז אַן ערליכער נאָר פון די חסידים זענען דאָ פאַרדאָרבענע. אָבער אויף אַ רבי טאָר מען נישט רעדן. און מען וועט צולייגן אַ וואָרט. פאַרוואָס שטיין אייביק בית שמאי און בית הלל און נישט שמאי און הלל? ווייל דער מחלוקת איז געווען נאָר צווישן די חסידים בית שמאי און בית הלל אָבער די פירערס, שמאי און הלל אַליין, זיי האָבן זיך געלעבט ווי ברידער ווייל תלמידי חכמים מרבים שלום בעולם. און ווי ביי אונז יידן קען מען נעמען יעדער שטות און אַזוי ווי מען געפונט דערצו אַ טייטש אין אַ פּסוק הייבט עס אָן מיטאַמאָל צו באַקומען אַ דערהער און צו שטימען.
ואני הקטן, קען נישט וואַרטן אַראָפּצושלינגן דער חלה און איידער זיי פרעגן נאָך, ווי דער שאינו יודע לשאול, את פתח לו. איך וועל דערציילן פאַר די גרויסע און קליינע, ייִנגלעך און מיידלעך אַז נבלה נעשתה בישראל. יידן וואָס זען אויס ווי אונז האָבן געוואָלט הרגענען אַ גאַנצע משפּחה. און אַז די עלטערע וועלן מלמד זכות זיין אַז דער רבי האָט נישט געוווּסט וועל איך זיי אַריינהאַקן אַז צי ער האָט געוווּסט צי נישט פון דעם איז ער דער שולד. חכמים הזהרו בדבריכם און אַז ער שווייגט שוין חודשים לאַנג איז ער שולדיק. און דער גאַנצער מושג פון נישט לאָזן נאָך אַ מנין און דיקטאַטירן וויאַזוי אַ גאַנצער דאָרף דאַרף לעבן איז אַזוי אויסטערליש און אַזוי כוליגאַניש אז ער איז שולדיק פשוט פאַרדעם ווייל ער איז דערפון דער הויפּט. און ווייל נאָך מען פאַרבענט עמעצן איז עס פאַר אים סך הכּל ‘עגמת נפש’.
זיי וועלן אפשר פרעגן ווי קען אַ רבי אַזוינס טון. ער איז דאָך א רבי. וועל איך זיי זאָגן אַז אַ רבי איז פּונקט ווי זיי און אַז ער באַנעמט זיך נישט ווי אַ רבי מעג ער זיין יעדער וואָך אין דער המודיע און כּל העולם כּולו מיט נאָך אַ פאַרב בעקיטשע און ער איז פאַרדעם נישט קיין קלענערע שקץ. וועלן זיי וועלן וויסן ווער איז דער אמתע רבי. און איך וועל זיי זאָגן אַז זיי זאָלן נישט ערשט קוקן אויפן צדיק און באַשליסן אַז וואָס ער טוט איז גערעכט, נאָר זיי זאָלן וויסן וואָס איז גערעכט און אַז אַ רבי פירט זיך נישט אַזוי איז ער ווערד אַ רעטעך.
און אַז זיי וועלן זאָגן אַז אַלע רביס זענען דער זעלבע און קומט אויס אַז זיי זענען אַלע אייניק ווערד וועל איך זיי זאָגן אַז זיי זאָלן נישט זוכן גדלות אין די בלעטער פון די צייטונגן און ביים אויבן אָן נאָר אין תלמידי חכמים, איידעלע מענטשן, פּשוטע יידן וואָס אַרבעטן שווער און קומען אין שיל דאַווענען און האָבן אַ שיעור. איי די גדולים? מימות יהושע בן נון ואילך זענען זיי על פּי רוב אָדער טיפּשים אָדער פאַרברעכער און אָפט ביידע. אַז מיר האָבן איבערגעלעבט אַ ביטערער גלות איז עס טראָץ זיי און נישט צוליב זיי.
פון דאָ קען מען שוין אַריבער גיין צו רעכט און אומרעכט, גניבה און גזילה, רציחה און שפיכת דמים. ומאידך, חסד און העפטלעכקייט און אָרנטלעכקייט. און עס איז נישט אַ חילוק צי אַ חסיד צי אַ מאָדערנער, אַ פרומע צי אַ פרייע, אַ ייד צי אַ גוי, שוואַרץ צי ווייס אַלע זענען גלייך אַז זיי פירן זיך אויף ווי מענטשן. איך וועל זיי דערציילן וואָס האָט פּאַסירט ווען בוש און אַל גאָר האָבן זיך נישט געקענט פאַרגלייכן איבער פלאָרידע. מען האָט נישט געהויבן הענט, פאַרברענט הייזער אָדער מבזה געווען טויטע. מען איז געגאַנגן צום געריכט און מקבל געווען וואָס עס האָט געפּסקנט. דער וועלט איז נישט אונטער געגאַנגן כאָטש ביידע האָבן שטאַרק געוואָלט זיגן. איך וועל זיי זאָגן אַז דאָס איז נענטער צו דער תורה פון צדק צדק תרדוף מער ווי אַלע ווייסע זשופּיצעס און דיקע גאַרטלעך.
ואם תאמר פאַרוואָס ברענט עס מיר אַזוי? איז פּשוט. ווייל אונזערע חורבן איז כאָטש רוב זענען אנשים יראי אלקים האָבן מיר אָבער גענומען דער ברכה פון ושמתי זרעך כחול הים און באַגראָבן דער קאָפּ דערין. אַז מיר וועלן נישט מודה זיין אין אונזערע פּראָבלעמען און עפּעס דעריבער טון וועט זיך עס ממשיך זיין אָדער אונזערע קינדער וועלן זיך פון אונז פאַרעקלען ווי פיל טון שוין. אָבער אַז מען איז מודה און מען זאָגט פאַר די קינדער, די צדיקים זענען נישט אונזערע מוסטער און די גדולים זענען נישט אונזערע וועג ווייזער נאָר דאָס וואָס עס שטייט אין דער תורה און חז”ל מיט אַ היפּש ביסל פון דער פינפטער חלק שולחן ערוך און מענטשליכקייט דעמאָלסט איז אפשר דאָ אַ האָפענוג.
האָט מיר אַ גוטן שבת.
איך מיין די זאלסט שרייבן ווי מער ווייל דיינע אמת׳ע פארבן הייבן אן ארויסצוקומען ווער האט דען געגלייבט אז די פירסט נאך א שבת׳דיגע סעודה נאכן זען פין דיינע ווערטער אזויפיל האס אין שנאה צי שבת ווייל די פירסט יעדע וואך אזא ווירטשאפט מיינסטו אז אלע יודן זענען אזוי די אויפגעקלערטער די מיינסט אז די מיט דיין חינוך וועסטי ערגעץ אנקומען דיינע קונדער וועלן זיין קלוגער פין דיר יא טאטעס וועלן מסביר זיין אז אזא זאך טאר נישט פארקומען אין אז דעס מיינו נישט אז די רבי׳ס זענען נישט ערליך נאר פארקערט אזעלכע מענטשן ווי דיר דע זענען די ערגסטע אין פארטיג
השבמחקהאב מיר אין בלייב מער איך האב גרויס מיטלייד מיט דיר אז די ביזט ליידער געבוירן א יוד
גערעכט. דאס איז דער ריכטיגער וועג. איך טי דאס אלע מאל ביי אלע מחלוקת אין ב''ה קיינער פון מיינע קינדער זענען נישט אראפ פינעם יידושן וועג.
השבמחקקולע אל המטרה ולא יחטיא, כחץ שנון לשונו.
השבמחקאך מדוע לא יראת לדבר בעבדי ה' מימות יהושע בין נון ואילך?! לא נתקררה דעתך עד שהתעשתת לקעקע ביצתם של מורשת ישראל? אמנם לא כל תופס משרה הלם לתפקידו, אבל תמיהני עליך על שאמרת דבר שלא די שאיננו נכון, אלא הוא גוזמא בלתי אפשרי.
אין במשפט זה קורטוב של אמת ואינו אלא תולדה מהעברה שמכרסם בלבך על מר גורלך שנולדת יהודי.
ישבב,
השבמחקכל אחד ממנהיגינו משך כל הדורות שלא עלה על הבימה והודה בקול רם: "אך שקר נחלו אבותינו, הבל ואין בם מועיל", יש לו חלק בהתלאות הנוראות ומיתות משינות ואכזריות אשר מצאתנו משך אלפי שנות גלותינו.
מנאי,
זאב
די גרעסטע הסתרת פנים היינטיגע צייטען איז, אז ס'קען נאך געלונגען פאר קטלא קניא צו האבן ערליכע גוטע קינדער, און זיי וועלן נאך זאגן קדיש נאך אים.
השבמחקאיך פערזענליך קען גאר גוט אזא מין אפיקורס (אפשר איז דאס גאר קטלא קניא אליין, מי יודע...) וואס האט גוטע ערליכע קינדער, עס טוט מיר ווי עד דכדוכה של נפש. טראכט איך ביי מיר, יא דאס איז אויך א חלק פון אונזער נסיון...
"A lie can travel halfway around the world while the truth is putting on its shoes." Mark Twain
השבמחקעס איז שוין געקומען דו צייט מיר זאלן פארשטיין דו ליגענט פון "הסתרה", און איינזעהן אז ס'איז נישטא קיין "פנים".
"די צדיקים זענען נישט אונזערע מוסטער און די גדולים זענען נישט אונזערע וועג ווייזער נאָר דאָס וואָס עס שטייט אין דער תורה און חז”ל".
השבמחקדער פראבלעם איז אבער אז פונעם תורה און חז''ל לערנען זיי זיך דעם דרך.
וואס איז מיטן כל העובר על דברי חכמים חייב מיתה.
נשיכתם נשיכת שרף.
תנא ר' יהושע אונייא תלמידי ב"ש עמדו להן מלמטה והיו הורגין בתלמידי ב"ה. תני ששה מהן עלו והשאר עמדו עליהן בחרבות וברמחים".
מורידין ולא מעלין.
הטוב שבגוים הרוג.
ס'פעלט נישט קיין דוגמאות והדברים ידועים.
אז מ'פארהייליגט א בוך וואס מענטשן האבן געשריבן נישט קיין חילוק וואס שטייט דארטן, איז דאס די תוצאה.
ר' דאָנעלד, איך בין נישט דאָ זיך צו פאַרענטפערן אָדער זיך טענהן. איך זאָג אָפּ מיינס און יעדער מעג זיך אָפּזאָגן זייערס. טוט מיר נאָר אַ טובה און צייגט מיר וווּ אייערע מאמינים בני מאמינים האָבן געלאָזט הערן זייערע מיינונג איבערן נושא און דערנאָך וועלן מיר רעדן. און טאָמער האַלט איר אַז מיר זענען נישט באַנקראָט טוט מיר צוליב און זאָגט מיר וואָס דאַרף נאָך פּאַסירן אויף צו באַנקאָטירן.
השבמחקולר' ישבב אמר ידיד ה' ישכון לבטח. הרי בדברי כבודו ישנם שני כתובים המכחישים. בתחלה אמרתם שזה גוזמא ולאחר כן שאין בזה קורטוב של אמת. אלא מאי הלא גם תורתנו הקדושה נקטה לשון הבאי בערים גדולות ובצורות בשמים והגם שהיו מהם גם חכמים וגם שלמים הם מהמועט שאינו ניכר.
ואין זה מקעקע ביצתם של ישראל כי רק מר' ישראל בעל שם טוב ותלמידיו ואילך פסקה זוהמתם ממנהיגנו. ולהיפך השעשוע של מורשתנו שאברהם אבינו חטא חטא גדולה כדברי הרמב"ן וראובן בן יעקב בכור שוטה היה ובא על פלגש אביו ודוד בא אל בת שבע וסנהדרי גדולה נקראת עושקים ועדיין אנו חיים וקימים.
אנונימי (מיסטער הסתרת פנים),
השבמחקקענסטו מיר אפשר געבן איין זאכליכע סיבה פארוואס קודשא בריך היא באהאלט זיך? פארוואס קען ער נישט ארויסקומען און באווייזען זיין ליכטיגקייט פאר תבל ומלואו און ס'וועט זיין מלוך על כל העולם כולו, ער וועט האבן וויפיהל אטענשאן ער וויל, יעדער וועט איהם דאנקען און לויבן... וואס איז דאס באהעלטעניש?
איך וואלט דיר געראטן זיך צו פארשאפן דו בוך: The evolution of god, וועסטו פארשטיין וויאזוי דו גאנצע איינפאל אז ס'איז דא א גאט - וואס איז אינטרעסירט אין וואס מיר מענטשעלעך טוען - האט זיך אנטוויקלט.
קודם לאזמיר דיר זאגן איך האב נישט קיין פראבלעם אז די זאלסט זאגן וואס די ווילסט אבער אויב קומסטי אלס יוד דעמאלסט וועל איך דיר זאגן אז די האסט מיט יודישקייט גארנישט איינגעלייגט במילא פארדריי נישט קיין קאפ וועגן דעת תורה ווייל די האסט מיטן תורה גאנץ קנאפ שייכות די ביסט אן אפגעפליקטע כופר די גלייבסט נישט אין באשעפער דעס וואס די פסוק זאגט כי לא תשכח מפיך ומפי זרעך ומפי זרע זרעך עד עולם אמר ה׳ דעס לייקענסטי אויך יא איך זאג נאכאמאל דער באשעפער וועט נישט באנקראטירן אינז זעמיר איינס הגם די וואלסט געהאט גרויס חשק אז ער זאל יא אבער וואס קען איך טון במילא די מיטן ארויסגיסן דיין שנאה אויף יודן דא וועט דיך גארנישט העלפן אדרבא די ביזט פון דע וואס געבן מיך אין אנדערע יודן חשק אנצוגיין
השבמחקR' katle, while you are right that prior to the BASH"T Jews were always the ones to criticize their leader's (when critic was due)
השבמחקi find your reply to R' y'shivevv that the majority of our great leaders were unfair or selfish to be untrue, the RMB"N ( which was one of our great leaders) you quote tells you although these leaders were great men the Torah will not refrain from revealing their sin since nobody is above the law (this should set an example, how the greatest Jewish leaders such as King David who was beloved by H’shem came under the harshest critic as chza’l say David said he has no blood in his vain’s as he was being harassed) but to say that most of our great leaders were either stupid or ... is just untrue to say the least.
correct me if i am wrong
משתין בקיר, הערליך שיין, געוולדיג ארויסגעברענגט.
השבמחקקטלא קניא איך וואלט דיך געוואלט פרעגן איינמאל פאר אלעמאל אויב די גלייבסט אין באשעפער אין זיין תורה צו גלייגבסטו אין די 13 אני מאמין׳ס
השבמחקביטע ענטפער דעם אמת
אנינום,
השבמחקכהדיוט הקופץ בראש וועל איך ענטפערן פאר קטלא.
גלייבסטו אין יאשקע, באאדאה אדער מוחאמאד? גלייבסטו אין דו צענדליגע מצרי'שע געטער? גלייבסטו אין דו כנעני'שע געטער? אוודי נישט... נו, וואס ביזטו אזוי פארציטערט פון דו י"ג עיקרים? סך הכל איז דאס פונקט אזא גלויבן ווי דו אנדערע, נאר פערצופאל ביזטו געבוירן געווארן א ייד. פארוואס ביזטו אזא בעל גאוה אז ס'מיז זיין אז דארט ווי דו ביזט געבוירן געווארן ליגט דער אמת? דיין זיידע האט זיך פונקט אזוי געקענט טועה זיין, פונקט ווי דער כנעני'ס זיידע האט זיך טועה געווען.
ניין, דו תורה, מיט אלע אירע שקרים איז געשריבען געווארן דורך מענטשען ווי איך און דו.
איך וואלט דיר געראטן צו קויפן א בוך פון Mark Shapiro וואס איז געשריבען וועגן דו י"ג עיקרים. ער גייט אדורך אלע עיקרים און צייגט אהן אויף יעדן עיקר ווי לעכערליך דאס איז, און אויף יעדע עיקר איז דא "ראשונים" וואס האלטן אז דער עיקר איז קיין עיקר נישט...
קטלא קען רוהיג זאגן "קים לי" ווי דו ראשונים וואס קרוגען אויפ'ן רמב"ם...
ועוד, קען איך דיר פילייכט צוריק פרעגן א שאלה? גלייבסטו אין דו י"ג מדות שהתורה נדרשת בהם? האסטו זיך אמאל אפגעשטעלט טראכטן אויף וואספארא ליצנות און שקר דו דרשת חז"ל זענען באזירט?
השבמחקZev, זייער גוט ארויסגעברענגט.
השבמחקאפשר קענט איר דא שרייבן די נאמען פון Mark Shapiro בוך איבער די י"ג עיקרים.
זאב,
השבמחקאון אפשר זענען טאקע "יאשקע, באאדאה אדער מוחאמאד" אויך אמת? מאן יימר אז די מסקנא דארף זיין אז אלע זענען זיי פאלש?
מארק שפירא ציט נישט קיין מסקנות - נישט קיין געדעכטע, נישט קיין לעכערליכע. ער איז א פארשער וואס ברענגט פאקטן. די לאגיק בלייבט פריי איבערצוטייטשן וויאזוי מען וויל.
The Limits of Orthodox Theology:
השבמחקMaimonides' Thirteen Principles
Reappraised
www.amazon.com/gp/aw/d/1874774900/ref=redir_mdp_mobile/178-0005482-9614370
If you know who I am... Please shoot me an email, I have some important questions to ask you. Thanks.
פנחס,
השבמחקזיי קענען נישט זיין אלע אמת, ווייל זיי זענען זיך מדחה איינער דעם צווייטען, זיי זענען זיך סותר איינער דעם צווייטען, און זיי הרג'נען זיך איינער דעם צווייטען...
צום ביישפיל, א איד וואס גלייבט אין דו תורה, האלט אז יאשקע איז עבודה זרה וכו'.
רעליגיע איז אנטוויקלט געווארן דורך דו פאנטאזיע פון מענטשען, פאר פארשידענע סיבות: פחד, הילפלאזיקייט, ארימקייט, שרעק פאר טויט א.א.וו. דו רבנים, רבי'ס, נביאים, חוזים, כומרים, גלחים, shamans, האבן אייביג געהאט פרנסה און כבוד פון דו גלויבנס, האבן זיי אייביג ווייטער געשטיפט דעם וואגן.
אז דו וועסט נאר אביסעל אריינטראכטען וועסטו גאנץ שנעל קומען צו דו מסקנה אז אויב ס'איז דא א גאט וואלט קיין אוישוויץ נישט געווען. וואס איז געווען דער תכלית דערפון? ווי וויכטיג עס האט איסגעפעהלט וואלט זיך א "כל יכול" געדארפט קענען אן עצה געבן אויף א פרידליכער אופן. ברור כשמש.
וואס קלערסטו, משיח גייט קומען? פון ווי? פון דו לבנה? מ'זעהט היינט מיט טעלעסקאופס טריליאנען מייל (13 billion light years) פון פיסטע ליידיגקייט. און זיי פארציילן מיר אז דו "הימעל" איז בלוי... עס איז דו oxygen און דו לופט וואס איז בלוי. און די גמרא זאגט אז די לבנה איז אין די "פערדע" הימל... הייסט עס מיר זענען שוין געווען אין הימל אויך...
אויב דו י"ג עיקרים זענען אמת, וואס איז מיט אמונת משיח? וואס האט מען געגלייבט פאר דוד המלך איז געבוירן געווארן?
קינדערלאך, עס איז צייט אויפציוואקסן. אך שקר נחלו אבותינו, הבל ואין בם מועיל. מיר פארברענגען אונזער יארן, געלט, צייט און כח אויף ליפט.
קטלא,
השבמחקאיך זע פון דיינע לעצטיגע געשרייבעכץ אז דו האסט פשוט נישט קלאר איין שטיקל אינמפארמאציע. דו שרייבסט די גאנצע צייט ווי גלייך מען האט דא געוואלט הרג'ענען א גאנצע פאמיליע.
דזשאסט פאר יור אינפארמעישאן, איז דאס נישט אמת. מען האט דא געוואלט פארברענען זיין הויז כדי ער זאל מוזן זיך אוועקציען פון סקווירא, ווי מען האט אים שוין לאנג געבעטן און געסטראשעט. איין גירסא איז אז מען האט אים געדארפט אריינקאלן ווען עס הייבט אן ברענען, אדער אנדערע מיטלען. אבער כ'האף דו קלערסט נישט באמת אז דער בחור, דער רבי אדער זיינע שלוחים, האבן געפלאנט צו דערמארדן פשוט און גראד א גאנצע אידישע משפחה.
יא, עס איז נאך אלץ א געפערליכע עוולה און מ'זעט דאך ווי פאקטיש האט דער מענטש זיך אפגעבריט אזוי געפערליך, אבער עס איז נאך אלץ א ריזיגער חילוק פון דעם ביז זאגן אז זיי האבן אים געוואלט "הארגענען".
און עס איז זיכער אז דער סקווירער רבי איז א .... פאר'ן זיך נישט אויפשטעלן רעדן הארבע דיבורים קעגן דעם געפערליכן טעראר אקט. כאטש לפנים וואלט ער דאס געמעגט טאן, פאליטיש געשטימט.
ZEV
השבמחקווען היטלער קומט היינט נאכאמאל (ח"ו), הארגעט ער דיך מיט קטלא קניא אינאיינעם, פונקט ווי די אלע "פאנאטישע"... אידען, סוועט דיר סייווי גארנישט העלפן.
און דרך אגב, ביטע מסביר זיין, פארוואס דו שימפסט אזוי, וואס ארט דיך אז עס איז דא אידן וואס גלייבן און גאט, און מיינע אויגען ביסטו אזוי ווי די יעניגע מאכמאדאנען וואס צווינגען ארויף זייער גלויבען אויף אנדערע. דו האסט א גלויבען... פיין... לאז יענעם אפ... יענער האט א רעכט צו גלייבען וואס ער וויל.
יישר כוח ר' זאב פאר די לינק.
השבמחקתזכו למצות...
איך קען אייך נישט פערזענליך, נאר פון די תגובות דא.
דו גלייבסט אין א סאסייעטי וואו מ'טאר זיך נישט אליינס אויסוועהלין דו אייגענע מאן/ווייב מיט וועהם מ'לעהבט אויף אייביג, און איך בין דער באצווינגער?
השבמחקדו ביזט נעבעך אזוי אונטערדריקט, אז איינער expressed נאר זיין מיינונג, מיינט אז ער וויל אונטערדריקען.
איך פרוביר קיינעם נישט אינטערצודריקען ווייל איך ווייס אז דיינע אייניקלעך וועלן מערטצאשעם טראכטן ווי מיר...
ר' נתן, די סאָרט טענות לאָז איך איבער פאַר די אַדוואָקאַטן און די למדנים. די ערשטע וועלן זיך דינגן צי עס איז אַ פּריוו פון מערדער און אַז יאָ צי אין דער ערשטער, צווייטער אָדער דריטער מדרגה, און די צווייטע וועלן קומען מיט פשטלעך פון דבר שאין מתכוון, מתעסק און אפשר גאָר צי מצוות צריכות כוונה.
השבמחקאיך קום אָבער מיט אַ דעת בעל הבית און אַז אַן ערוואַקסענער פון 18 יאָר מיט דער אינטעליגענץ פון אַ גראַדואַנט פון סקווערע ישיבה און דער איידלקייט פון דער סקוורערע רביצנס הויז בחור גייט 3רייע פאַרטאָגס באַוואַפנט צו אַ הויז וווּ עס שלאָפן קליינע קינדער איז מיר אַ קנאַפּע חילוק וואָס איז געווען במחשבה תחלה און צי ער האָט ערשט אָנגעטון זיין גאַרטל צו זאָגן לשם יחוד . ער האָט געהאַט אַן אבן כדי להמית, ער האָט אים שיער נישט פאַרברענט און מיר איז דאָס מער ווי גענוג.
צו זאב
השבמחקאיך ווייס נישט ווער דו ביסט, אבער ווי קלוג דו זאלסט נישט זיין, שטייט פאר מיר גאר גרויסע איטיליגענטען פון אונזער פאלק, א שטייגער דער ווילנער גאון, ר' יונתן אייבשיטץ, ר' שמשון רפאל הירש, ר' יוסף ראזין, און אפילו (להבדיל) משה מענדלעסאן, און נפתלי הירץ וויזעל. אויב פאר זיי איז גוט געווען אונזער גאט, און זיי האבן נישט געהאט קיינע פראבלעמען מיט דער אידישער רעליגיע, דאן האב איך אויך נישט...
גרונם,
השבמחקדער ענטפער אויף דעם איז, אז דו אלע זענען געווען יראי אלוקים באמת, זיי האבן געהאט פאר זיך דעם שיויתי ד' לנגדי תמיד, איידעלע און טייערע נשמות, און דערפאר האבן זיי געציטערט צו טראכטן געוויסע זאכן, מ'האט זיי אפגעשראקן פון צורירען געוויסע סוגיות. דו סוגיות זענען אבער זייער ברייט, מיט טויזענטער שאלות, קשיות און סתירות, און ליידער דארט ליגט דו הונט באגראבען.
איך פארשטיי נישט וואס דו זאגסט במחילת כבודך.
השבמחקדי מענטשען האבן געשריבען ספרים אויף אמונת אלקים, זיי זענען געווען אויסגעקאכט אינדעם מיט אלע רמ"ח אברים ושס"ה גידים.
קאם אן...
משה מענדלעסאן האט מורא געהאט צו טראכטען? פון וועם? ער האט דאך איבעגעדרייט א וועלט! אים האט נאר געשטערט די קליין שטעטלדיגע אידן, אבער ער איז געווען א גלויביגער און גאט.
וויפיל סתירות איז דא צו די שיטה פון דארווין און שעיקספיר...
אין מיינע אויגען איז גרינגער צו גלייבען אז ס'איז דא א גאט אויף דער וועלט, ווי צו גלייבען אין עוועלאשען. עס גייט מיר נישט אין קאפ אז די גאנצע וועלט מיט די אויסטערלישע נאטור, זאל האבן געשעהן פון זיך אליין, אפילו נאך א חשבון פון טריליאן ליכט יארן, קען דאס נישט געשעהן פון זיך אליין, סארי, דעטס מיי אפיניען...
זאב,
השבמחקדאס זיך מדחה זיין איינער דעם צווייטנס שיטה זאגט עפעס וועגן די גלייבערס און אפשטויסערס, אבער זייער ווייניג וועגן די רעיונות איבער וועלכע זיי קריגן זיך.
אפגעזען וויאזוי רעליגיע האט זיך אנטוויקלט, איז אמונה א פילאסאפישע קאנצעפט. די אנטוויקלונג איז טייל פון דער אלגעמיינער בריאה און די געדאנקען פון די באשאפענע, וועלכע האלטן אין איין זיך אנטוויקלען.
א מעגליכער אלטערנאטיווער הסבר פאר אוישוויץ וואלט געווען אז די געשעעניש איז געווען טייל פון נאטירליכער עוואלוציע. אין דעם פאל אבער, וועסטו מוזן גערעכט געבן פאר היטלער'ן - דער שטארקער איז בייגעקומען דעם שוואכערן, אין וועמען ער האט געזען א סכנה צו זיין עקזיסטענץ. אויך דאס עצם זען אינעם איד א סכנה, איז א פועל יוצא פון עוואלוציע - אזוי האט די נאטור אויסגעפורעמט היטלער'ס מהלך המחשבה. איך פארשטיי נישט אוישוויץ, אפגעזען פון דער שיטה וואס זאל נאר אנגעוואנדן ווערן.
איך ווייס נישט פון וואו משיח גייט קומען, פונקט ווי איך ווייס נישט ווי און וואו דער אוניווערס ענדיגט זיך. איך ווייס נישט וואס משיח שטעלט פאר - ווער און וואס ער איז; ווען און וויאזוי ער/עס וועט קומען; וואס ער וועט דעמאלט טאן און וואס אויב בכלל וועט דעמאלט זיין אנדערש.
איך ווייס אויך נישט וואס און וואו דער הימל איז. אויב טארן נישט זיין קיין קשיות און לעכער, קענסטו נישט גלייבן אין גארנישט - אריינגערעכנט אין דיין אייגענער עקזיסטענץ (וואס איז א דמיון, לויט געוויסע שיטות אין פילאסאפיע; אדער א פאטענציאל פון עקזיסטענץ, לויט קוואנטום פיזיקס).
און זיך אומקערנדיג צו מארק שפירא פאר א רגע: פארוואס האסטו אויסקליבן צו דעפינירן די עיקרים און ביאת המשיח דווקא אויף אן אופן וואס שטימט דיר נישט?
(איך האף אז דער בעל אכסניא ק"ק איז נישט ברוגז אויף דעם וואס דער שמועס האט זיך פארקירעוועט. אויב יא, בין איך מאמין באמונה שלימה אז ער וועט ניצן דעם "מחוק" באטאן.)
גרונם...
השבמחקהלואי מיר קענען כאפן א לענגערע שמועס פערזענליך.
איך מיז מודה זיין על האמת אז איך בין ווייט פון א כופר בעיקר. דו וואונדער פון נאטור באצויבערט מיר טאג טעגליך. דו וואונדער פון "עקזיסטענץ" בכלל, איז אומבעשרייבליך. אבער וויפיל איך זאל נישט ארבעטן אויף מיין אמונה איז מיר זייער שווער צו גלייבן אין השגחה/משגיח. עס קוקט מער אויס ווי א וואונדערליכע העכערע כוח (וואס מיר פארשטייען נאכנישט וואס דאס איז), וואס ווייסט נישט אז מיר עקזעסטירן. עוואולוציע - וויפיל עס לייגט זיך מיר אויך נישט אויפן שכל - האט זייער זייער אסאך ראיות. עס קען זיין א חלק פון דעם כח.
געדענק, מיר זעען לעכטיגקייט פון שטערנס וואס זייער שיין האט נישט געקענט דערגרייכען צו אונז אין אפאר טויזענט יאר. און צו זאגן אז גאט האט באשאפען דו שטערנס מיט דו שיין איז זייער לעכערליך. דו וועלט איז נישט קיין טריליאנסטעל פראצענט פון דו יוניווערס אז כ'זאל גלייבען אז צוליב איר זענען אלע שטערנס באשאפען געווארן.
Zev,
השבמחקThe RMB”M in the guide for the perplexed clearly states that the Moon and Stars have their own purpose in creation (and were not created only to shine on our planet) and that our universe is only one of the reasons for creation, In my understanding when CHz”l say bishvil yisrael sh’nikra Ryshis it means that we were enough of a reason to create the world, yet we were not the only reason
Zev, I know where you come from with all the non-sense we were taught it makes our forefathers look like morons- but should you spend time with an open head and read between the lines of the first “ochronym” or ryshionym such as the guide for the perplexed ( kapach’s translation is beautiful) you will see how original they were thinking and its surprising what was done to us in the last couple hundred years
But as the GMR”A say’s shalio yehi torah shelimo sheluni k’siche betyle sheluhem. don’t loss out because of some non-sense teachers join the crowed of educated thinkers and don’t just say it’s all B. .
Mashtin...
השבמחק(Wonder about your name... I think it is mentioned in Tanach by a curse).
Here is my problem, and this is how my metamorphosis came into being: whenever I try to believe and reconnect, a new bump comes up.
You mention the Ramba"m in regard to the solar system, isn't he the one that says that the sun and the moon have intelligence? Well, nowadays we know they are rocks. Solid rocks.
So how can I believe the other things he said?
זאב,
השבמחקisn't he the one that says that the sun and the moon have intelligence? Well, nowadays we know they are rocks. Solid rocks
ניטאמאל ווייסטו נישט אזא פשוטע זאך ווי אז די זון איז נישט קיין סאלידע זאך - און דו האסט קשיות?...
גיי לויף צוריק אין כיתה א' און הייב אן פונדאסניי.
גרונם,
השבמחקס'נישט קיין חילוק ווער ס'זאגט עפעס, וואס דארף אויסמאכן איז וואס ער זאגט. און דאס איז די מעלה פון וויסענשאפט. למשל אויב טרעפט מען היינט אויס אז עפעס פון א איינשטיין טעאריע איז פאלש, וועט עס געטוישט ווערן, איי ס'קומט דאך פון דעם קלוגן איינשטיין? נאר אזויווי כ'האב שוין דערמאנט, וואס איז נוגע איז די פאקטן, נישט פון וועם ס'קומט, און אזוי איז שוין געטוישט געווארן אסאך ענינים וואס אמאליגע וויסענשאפטליכער האבן אנגענומען אלץ א פאקט.
משא''כ ביי רעליגיע, נעמט מען אן אלץ פאקט פון וועם ס'קומט, און מ'קוקט נישט צו ס'איז טאקע אמת צו נישט, נאר מען פארענטפערט זיך מיט אזעלכע תירוצים ווי אז דער קלוגע מענטשן האבן געגלייבט גלייב איך אויך. פארגעסט אבער איין פאקט, אז דער מענשטן זענען געווען קלוג פאר זייערע צייט, און ווען וואלטן זיי געלעבט הייינט וואלטן זיי נישט געווען פארעכענט אלץ קלוגע.
א גוטע ביישפיל איז אז אמאליגע צייטן האבן אפילו קלוגע מענשטן געגלייבט אז די וועלט איז פלאך, נו, ממילא דארפן אונז אויך אזוי גלייבן?
משתין בקיר, דבריך מוצקים באדני נחושת, ומכח מתוכם שהם חרותים על לוח לבך בציפורן שמיר.
השבמחקזאב, אינני מבין, חפצת להאמין ולא עלתה בידך, או שהחלטת כבר שאין לכל האמונה כל בית אב?
מתוך דבריך לא משתמע שאתה מתמודד עם קושייות, נראה שהגעץ כבר למסקנות ואתה בז לכל מי שהדבר עדיין מוטל בספק אצלו, וכ"ש למאמין באמונה שלימה.
גרונם ציין.
השבמחק"עס גייט מיר נישט אין קאפ אז די גאנצע וועלט מיט די אויסטערלישע נאטור, זאל האבן געשעהן פון זיך אליין, אפילו נאך א חשבון פון טריליאן ליכט יארן, קען דאס נישט געשעהן פון זיך אליין, סארי, דעטס מיי אפיניען..."
ממילא, וועסטו זאגן אז ס'קומט פון א גאט. אבער ס'פארענטפערט דאך גארנישט, ס'רוקט פשוט די קשיא א שטאפל ווייטער, וויאזוי קען אזא קלוגע זאך (וואס דו רופסט גאט) וואס קען באשאפן א גאנצע וועלט מיט די אויסטערלישע נאטור געשען פון זיך אליין?
Sorry, I was referring to the moon when I wrote solid rocks.
השבמחקThe sun of course is made of some nuclear explosion, which I don't think has any intelligence either...
ישבב,
השבמחקודאי שרציתי להאמין בכל לבבי ונפשי. וכי איזה ערך לחיים בלי אלוה?
אמנם אין ספק אצלי שהאמונה "המקובלת" אצלינו מוטעת למחצה לשליש ולרביע, ואולי כל כולו בטעות יסודה.
איני בז למאמין שהחליט אחר התבוננות, שקבלתינו אמת. מה שכואב לי היא הכפיה דתית שמתחנכים אלפים בתמימות, ואינם מודעים כלל לאלפי הספיקות שיש בקבלתינו.
ובנוגע לאלקים, בכל יום כשהחזן משמיע בקול רם "גומל חסדים טובים" הנני חושב שמשהתחיל ה"ג" של גומל עד ה"ם" של טובים, כמה אלפים תאונות התרחשו בעולם.
זאב, הבינותי, ואפרוש כפי לה' אלוקינו שיאיר עינינו ויגלה עפר מעפעפינו, ותגלה ותראה מלכותו עלינו בזמן קרוב, ויחיש לגאלינו כי אזלת יד ואפס עצור ועזוב. וכמימרא דאימר על ידי ישעיהו בן אמוץ נביאה "לא ירעו ולא ישחיתו בכל הר קדשי כי מלאה הארץ דעה את ה' כמים לים מכסים" אכי"ר.
השבמחקדער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט פגר׳ן ווי אמשנעלסטן די אפגעפליקטע בריאה ווער ביסטי די מיזט דען אלעס פארשטיין די האסט קשיות סתירות האק נישט אין קאפ אריין די האסט נישט קיין קשיות די האסט תירוצים ווען די ווילסט ווען באמת וויסן דעם אמת ווייסטו אז נאר אין די תורה וועסטי עס טרעפן נאר אזוי ווי די ווילסט לעבן א פרייע לעבן הייבסטי אן שרייען אז ס׳שטימט נישט געוויסע זאכן לויט דיין נארישע שכל ווייל באמת טוט דיך עס אזוי וויי ס׳קוועטשט דיך טאג אין נאכט אין די זיך׳סט אן אויסוועג די נעבעך האסט געמיינט אז די וועסט זיין קלוגער אין די האסט דיך אנגעליינט מיט אלע אפיקורסישע ביכער אין דיין קטנות׳דיגע מוח נעבעך האט עס נישט געקענט דערהייבן אין קוק ווי די ביזט אנגעקומען נאר איך קען נישט פארשטיין וואס איז שוין דיין לעבן אנדערש די גייסט דאך במילא דורך וואס יעדער גייט וואו האט דיך שוין דיין קלוגשאפט געברענגט אינז יודן גלייב מיר כאטש אין א עתיד משיח גייט קומען די הערסט משיח גייט קומען קענסט שימפן אין שעלטן אין ניין מיינע קונדער וועלן מיטן אייבערשטענס הילף אויך זיין מאמינים אינז האב מיר כמה וכמה הבטחות די יודישע פאלק וועט קיינמאל נישט אונטערגיין לאכן איז ווער עס לאכט די לעצטער יא אינז מאך מיר יעצט אפשר מער מיט אבער דעס געט אינז כוח אנצוגיין די תורה נאר דעס האט אינז דערהאלטן אלע דורות מאך חוזק י״ג מידות... דע קלוגשאפט וואס מיר געפינען אין די תורה און אין חז״ל אזאנס איז נישט דא אין קענסט דיך אויפן קאפ שטעלן די כופר די ערגסטע שב׳ערגסטע די האסט אז דיפרעססד לעבן די עגבערט נאך אלץ אין מוח דיינע שטותים אין די וועסט קיינמאל נישט פטור ווערן די דארפסט דיך יעדן טאג מוטשענען צי אויפקומען מיט נייע תירוצים אז די ביזט גערעכט ווייל די אמת טיט דיך אזוי וויי ווען די ווילסט ווען וויסן די אמת וואלסטי געגאנגען זיכן העלפ אין מיין נישט מ׳קען דיך העלפן איי אוי וואלט איך הנאה געהאט ווען הרב ר׳ אביגדור מיללער זי״ע וואלט זיך ווען מיט דיר געטענהט ער וואלט געמאכט פין דיר א הויפן ביינער מילד גערעדט אין יעצט נעם דיך שעלטן אויף אים אויך ווייל ער נעבעך איז געבוירן קלוגער פין דיר יא אין פארדריי מיר נישט קיין קאפ אז ער איז פאנאטיש ווייל ער האט זיך נאך אנגעליינט אין אנגעהערט אזויפיל ווי דיר אין מיט דעם אלעם קוק צי וואס ער איז ציגעקומען וועסטי מיר זאגן אז ער האט נישט געהאט קיין תירוצים אויף אלעם ער האט גערעדט צי גרעסערע אפיקורסים ווי דיר די נעבעך מיינסט די ווייסט עפעס דעס הייסט קשיות די דארפסט דיך ווען שעמען אזוי ווייניג שכל ער האט געהאנדעלט מיט די ריכטיגע אין ער איז קיינעם נישט שילדיג געבליבן במילא דריי נישט קיין קאפ ס׳דא די תירוצים פאר איינער וואס האט קשיות די האסט תירוצים פארוואס נישט דינען דעם באשעפער אין פאלגן זיין תורה דעמאלסט ביסטי טאקע א פארפאלענער אין ס׳בלייבט נאר איבער צי זעהן די טאג וואס אלע אזעלכע ווי דיר וועלן האבן א מפלה אזוי ווי ס׳ברויך צי זיין דעמאלסט וועסטי קענען שרייען מוחמד יאשקע אין וואס די ווילסט איי איך קען קוים ווארטן אין איך בין מתפלל דריי מאל א טאג אז דעס זאל געשעהן אין אי״ה וועט עס בקרוב געשעהן ווי עס שטייט טאקע אז פאר ביאות המשיח וועט אראפקומען א מבול פין אפיקורסות אויף די וועלט אין ווי ס׳קוקט אויס רעדט מען טאקע פין דעם אוי ווי גיט ס׳גייט זיין איך קען מיך נישט איינהאלטן מיין פרייד
השבמחקולמלשינים אל תהי תקוה וכל המינים כרגע יאובדו וכל אובי עמך מהרה יכרתו והזדים מהרה תעקר ותשבר ותמגר ותכלם ותשפיעלם ותכניעם במהרה ובימינו ברוך אתה ה׳ שובר אובים ומכניע זדים
דער אייבערשטער זאל העלפן זאלסט פגר׳ן ווי אמשנעלסטן די אפגעפליקטע בריאה ווער ביסטי די מיזט דען אלעס פארשטיין די האסט קשיות סתירות האק נישט אין קאפ אריין די האסט נישט קיין קשיות די האסט תירוצים ווען די ווילסט ווען באמת וויסן דעם אמת ווייסטו אז נאר אין די תורה וועסטי עס טרעפן נאר אזוי ווי די ווילסט לעבן א פרייע לעבן הייבסטי אן שרייען אז ס׳שטימט נישט געוויסע זאכן לויט דיין נארישע שכל ווייל באמת טוט דיך עס אזוי וויי ס׳קוועטשט דיך טאג אין נאכט אין די זיך׳סט אן אויסוועג די נעבעך האסט געמיינט אז די וועסט זיין קלוגער אין די האסט דיך אנגעליינט מיט אלע אפיקורסישע ביכער אין דיין קטנות׳דיגע מוח נעבעך האט עס נישט געקענט דערהייבן אין קוק ווי די ביזט אנגעקומען נאר איך קען נישט פארשטיין וואס איז שוין דיין לעבן אנדערש די גייסט דאך במילא דורך וואס יעדער גייט וואו האט דיך שוין דיין קלוגשאפט געברענגט אינז יודן גלייב מיר כאטש אין א עתיד משיח גייט קומען די הערסט משיח גייט קומען קענסט שימפן אין שעלטן אין ניין מיינע קונדער וועלן מיטן אייבערשטענס הילף אויך זיין מאמינים אינז האב מיר כמה וכמה הבטחות די יודישע פאלק וועט קיינמאל נישט אונטערגיין לאכן איז ווער עס לאכט די לעצטער יא אינז מאך מיר יעצט אפשר מער מיט אבער דעס געט אינז כוח אנצוגיין די תורה נאר דעס האט אינז דערהאלטן אלע דורות מאך חוזק י״ג מידות... דע קלוגשאפט וואס מיר געפינען אין די תורה און אין חז״ל אזאנס איז נישט דא אין קענסט דיך אויפן קאפ שטעלן די כופר די ערגסטע שב׳ערגסטע די האסט אז דיפרעססד לעבן די עגבערט נאך אלץ אין מוח דיינע שטותים אין די וועסט קיינמאל נישט פטור ווערן די דארפסט דיך יעדן טאג מוטשענען צי אויפקומען מיט נייע תירוצים אז די ביזט גערעכט ווייל די אמת טיט דיך אזוי וויי ווען די ווילסט ווען וויסן די אמת וואלסטי געגאנגען זיכן העלפ אין מיין נישט מ׳קען דיך העלפן איי אוי וואלט איך הנאה געהאט ווען הרב ר׳ אביגדור מיללער זי״ע וואלט זיך ווען מיט דיר געטענהט ער וואלט געמאכט פין דיר א הויפן ביינער מילד גערעדט אין יעצט נעם דיך שעלטן אויף אים אויך ווייל ער נעבעך איז געבוירן קלוגער פין דיר יא אין פארדריי מיר נישט קיין קאפ אז ער איז פאנאטיש ווייל ער האט זיך נאך אנגעליינט אין אנגעהערט אזויפיל ווי דיר אין מיט דעם אלעם קוק צי וואס ער איז ציגעקומען וועסטי מיר זאגן אז ער האט נישט געהאט קיין תירוצים אויף אלעם ער האט גערעדט צי גרעסערע אפיקורסים ווי דיר די נעבעך מיינסט די ווייסט עפעס דעס הייסט קשיות די דארפסט דיך ווען שעמען אזוי ווייניג שכל ער האט געהאנדעלט מיט די ריכטיגע אין ער איז קיינעם נישט שילדיג געבליבן במילא דריי נישט קיין קאפ ס׳דא די תירוצים פאר איינער וואס האט קשיות די האסט תירוצים פארוואס נישט דינען דעם באשעפער אין פאלגן זיין תורה דעמאלסט ביסטי טאקע א פארפאלענער אין ס׳בלייבט נאר איבער צי זעהן די טאג וואס אלע אזעלכע ווי דיר וועלן האבן א מפלה אזוי ווי ס׳ברויך צי זיין דעמאלסט וועסטי קענען שרייען מוחמד יאשקע אין וואס די ווילסט איי איך קען קוים ווארטן אין איך בין מתפלל דריי מאל א טאג אז דעס זאל געשעהן אין אי״ה וועט עס בקרוב געשעהן ווי עס שטייט טאקע אז פאר ביאות המשיח וועט אראפקומען א מבול פין אפיקורסות אויף די וועלט אין ווי ס׳קוקט אויס רעדט מען טאקע פין דעם אוי ווי גיט ס׳גייט זיין איך קען מיך נישט איינהאלטן מיין פרייד
השבמחקולמלשינים אל תהי תקוה וכל המינים כרגע יאובדו וכל אובי עמך מהרה יכרתו והזדים מהרה תעקר ותשבר ותמגר ותכלם ותשפיעלם ותכניעם במהרה ובימינו ברוך אתה ה׳ שובר אובים ומכניע זדים
אנטשולדיג איר פירט דען די וועלט ווער ביסטי צי פארשטיין פארוואס טראגעדיעס פאסירן די קענסט דען עפעס טוישן ניין די האלסט נישט ביים גלייבן וועגן אזעלכע מענטשן ווי דיר שטארבן מענטשן די זאגסט דען גומל חסדים טובים די ליגענער אין די ווייסט דען וואס גיט איז דריי נישט קיין קאפ שעם דיך אנשטאט צי דאנקן דעם באשעפער אויף יעדע אטען וואס די געסט גייסטי אין ביסט אים מצער די רשע באגראב דיך די פערד ווער לאט דיך דעס שרייבן רעדן ווער געט דיך די כוח גייסטי אין שפייסט אים אין פנים ווען וועלט וואלט געווען וועלט וואלט מען דיך ווען אריינגעווארפן אין מצה אויווען נאר מקען נישט אבער ער האט צייט סוועט נאכקומען אבער ווען ער צאלט צאלט ער גיט אוי אוי
השבמחקדו שרייבסט ווי א אנגעהיצטער רעליגיזע פאנאטיקער. וואס האט דיר אזוי ארויסגענומען פון די גלייזן?
השבמחקס'שטערט דיר אז ס'איז דא מענטשן וואס האלטן אנדערש ווי דיר?
ס'איז דא באוואוסטע מימרא:
you can believe in stones, as long as you don't throw them at me.
משיח וועט קומען אין דיין חלום. מאך א פשוטע חשבון, ער איז נישט געקומען אין די לעצטע צוויי טויזענט יאר, וועט ער נישט קומען אין די קומענדיגע צוויי טויזענט יאר און ווייטער.
אבער קענסט ווייטער חלומע'ן, און האב זיסע חלומות.
שוין, עס ווערט דא א ריכטיגער "חסידישער" וויכוח. מען שעלט זיך אהין און צוריק, ביידע זייטן ווילד געטריבן פון קינדישע געפילן.
השבמחקמיסטער כופר בעיקר און די אנדערע האב איך א חשד זענעו געקומען צו זייערע מסקנות אן דורכמאכן א לאנגען שווערן וועג פון חקירות ודרישות. מען האט געכאפט א קשיא צוויי און פארטיג, דאס איז עס, עס איז נישטא קיינער דארטן אויבן אדער דא אונטן. ס'איז אלץ אן אילוזיע. אבער געוואלד, מיינסטו טאקע אז דו האסט געלייזט די מיסטעריעס אין לעבן? קומסט צו מסקנות ווייל האסט געליינט עטליכע איינזייטיגע ביכער? עס זענען דאך פונקט אזוי דא פארקערטע קשיות און פארקערטע ראיות. ווייסטו פון אזא זאך ווי זאגן תיקו אנשטאט תיובתא. איז דען נישט מעגליך אז דו זאלסט האבן א שטיקל טעות און איין טאג וועט דיין קליין שכל'ע דיר זאגן פונקט קאפויער? (ביסט דאך מסתמא נישט מער אויפגעקלערט פון נתן בירנבוימ'ען. לויף שנעל גוגל אים). איז וואס ביסטו שוין ביזי צו אפלאכן פון ווער עס דערוואגט זיך צו גלייבן? מיינסט טאקע אז ביסט א פינטל מער אויפגעקלערט ווי יענעם. לויט א דריטן זענט איר ביידע אין איין גרויסע פארשימלטע נעפל. דאס אליין אז דו געסט דיר א נאמען דא אלס "כופר בעיקר", זיי מיר מוחל, ווייזט אויף טפשות, ווי גלייך ווילסט ארויסצייגן גלייך דיין חזיר פיסל און קלערן אז שאקירסט יעדן צום טויט מיט אזא באמבאסטישע דערקלערונג. וואקס אונטער אביסל ביטע. אויב ביסט אזוי זיכער מיט דיר, גיי דיר דיין וועג. אויב בלייבסטו נאר צוריקקוקן און דיין הנאה איז נאר צו פרובירן שפילן חכם פאר די "צוריקגעשטאנענע", ביסטו דאך דער זעלבער עומד און שוטה פון וועמען דו ווילסט לאכן.
ווידער דו אנונימי מיט די אנדערע זענען סתם ווילד פאר כעס און מיינען אז מיט קללות נמרצות און שעלטערייען וועט זיך איינער דערשרעקן. איידער דו ביסט מתפלל אויף יענעמ'ס מפלה, בעט אז ער זאל זיך עפענען די אויגן. אדער ענדערש בעט פשוט דו זאלסט זיין געזונט. עס זענען דא נאך נוסחאות אין דעם ולמלשינים, אן די זעקס לשונות של עקירה ושבירה, איז ביטע וועל דיר אויס א צווייטע. מען האט נאך אין היסטאריע קיינעם נישט צוריקגעברענגט אדער אפגעשראקן מיט א מבול קללות.
?
השבמחקZev,
השבמחקI will start by explaining my Name: Mashtin B’keer is how a zochor is referenced in TNC”H as this is an art that only a zochor can preform (according to some commentary’s)
What I was trying to explain was that our forefathers were truly brilliant men and were open to ALL question’s and were not accepting false answers, do you know how the RMB”M interoperates eayhe asher eayhe? That Moshe rabainu asked H’shem how will I proof the Jews that there is a God existing, and H’shem taught him scientifically (or proved it mathematically) and this is what he should repeat to the Jew’s (he didn’t teach him a story from Alexis the Baal Agoluh of the BSH”T nor did he tell him the story of a fish in Prague that said Shma Yisrael or the story of R’ Meir Shats of the akdomies to name a few) although our believe is only based on mamid haar Sinai it’s all proven for who ever wants to put in the effort.
We were always called the Am Hasafer for a reason, and we were never asked to believe chasidishe non sense or litvish moshulem it Is only the last couple hundred years that were are asked to believed non-sense that even christens refuse to believe.
While it is true that the RMB”M says that the sun/ Moon and Galgalim are Masig Hashem (and it wasn’t proved to the contrary - why could you understand that a Gas could be Masig but not a Solid?) he never required anybody to accept his findings just because he said so. Assuming he was wrong on this he should be no way be less respected then any professor in Hebrew university, did you know that he write “only a shoite would argue that the world is not a ball” (did you know the RMB”M says the world will not get destroyed after 6,000 years – he says even the Tana that said the world will stand 6,000 only meant to say that some kind of change will happen)
Regarding your question how can we say goimyl chasudim when so many unfortunate’s happen every second, this is a starting point to every Jewish thinker, no one ever said that H’shem is good hearted, what we say is that he is driving the universe with chesed(by his choice) now if for some reason he decides not to choose chesed as his method I am sure you admit this is not something we have a say, he is the master and revolting is obviously not the right choice
My point to you Zev, there is a world of hemishe yidden that understand that dybukim is something that happen in today’s age in mecca and a salmon fish asking for a gartel happens in new square. but the ones who think and question everything are the real Jews (in my humble opinion a professor in Princeton university with a girlfriend trying to find h’shem thru scientific ways and actively observing the torah is on a higher level than toshe rebbe.
My advice to you search and search in our ancient writings and you will see there is a reason why we were chosen
די טיפוש מרחם פארוואס פארדרייסטו אלעמאל די שמועס וואס איך בין דעס צי יענץ פארוואס ענטפערסטי נישט צום פוינט די קליין קונד מיינסט ביזט cute אז די קענסט זאגן משיח וועט נישט קומען כאילו האסט יעצט אפגעטוהן איינעם וואו איז שוין דיין חכמה איך זעה אז די ביזט נאך מער צימישט ווי יעדעם האלטס אז סקען נישט זיין איין פראצענט טשענס אז די ביזט נישט גערעכט ביזטו טאקע די קלוגסטע וואס די וועלט פארמאגט די האסט מיט גארנישט וואס צי אונטערשטוצן דיין אידיילאגיע סתם נאנסענס די ביזט באמת א נער מ׳קען באמת נישט רעדן צי דיר
השבמחקYou are totally wrong without the bas"t you wouldn't be here so don't tell me this nonsense In order the Jews should obay the Torah we need rabunim to tell us how to do and it is not ending by mosha rabine you don't know anything about it they were all those years a life saver for clall yisrual you can say bla bla bla stories from a bal aguluh after all they were angles they were in heaven and if you believe in the Torah and in the 13 ani mamins etc. Than you can't see anything else this is the path we should go and when mushiach will come he will point on us that we were the ones who did the right thing and not your nonsense
השבמחקregarding chasudim you don't know what you are talking about HASHAM is only doing chased rachmim without it we wouldn't survive but sometimes we just don't see the chased cause he's thinking is not like ours and we can't understand and we shouldnt seek to understand the reasons why he is doing certain things cause we can't understand it we are not in heaven we have to trust him
R’ anonymous
השבמחקWhile I respect your kanues, I was only quoting Ryshoinem (ahh they were not angles only the BSHT was?!). and in my opinion comparing leaders to angles comes out of disrespect to angle’s and H’SHEM
תגובה זו הוסרה על ידי המחבר.
השבמחקתגובה זו הוסרה על ידי המחבר.
השבמחקZev,
השבמחקGit Morgen!
I am sure you will agree once we establish there is indeed a God he could do u whatever he desires, so saying the he is wrong (if you know it comes from him) I think you will agree just doesn’t make sense and if I am not mistaking if they were mygiyar themselves they would of get killed ( this is always the big challenge, if the religion makes sense we say anybody could make it up – and if it doesn’t make sense we say how stupid, so to me the question is never if it make sense but how do we know what is true and what isn’t)
This is exactly what I meant when I said that we were taught… did you ever see the letter from R’ Avrohom Ben H’RMB”M? in reference to CHZ”L when it comes to secular chuchma (it is printed in the old print of the first volume of eyan yakov Hebrew only edition) this is not something your rebbe in cheder taught you.
i meant to say if they were me'giyer themselfes they would NOT get killed'
השבמחקצו דעם פייערדיגן מוכיח בשער,
השבמחקאיך פארדריי נישט דעם שמועס, אויסער די פייערדיגע הוכחה רייד וואס איז נישט ווערד קיין תגובה, האסטו דערמאנט משיח און אויף דעם האב איך זיך באצויגן.
איך מיין נישט אפצוטון, איך זאג נאר א פאקט, און פונקט די זעלבע קען מען פרעגן אויף דיר, איז נישט דא קיין איין פראצענט טשאנס אז דו ביסט נישט גערעכט און די קריסטן זענען יא גערעכט אז ר' ישוע איז דער משיח? און ער וועט צוריקומען און אלע אומגלויביגע וועלן שטארבן. אדער אז די מוסלומענער זענען גערעכט און זייער מאהאדי איז דער משיח? ס'איז אין לדבר סוף. הצד השווה שבהם איז אז די אלע דמיונות אלע זענען פונקט אזוי (נישט) גערעכט.
די אידן ביים שואה האבן אויך געווארט אז משיח זאל זיי קומען אויסלייזן, אבער זייער קערפער זענען געווארן צו אש. די אלע צוריקגעשטאנענע אידילאגיעס האלטן אונז צוריק פון פארשריט. די ציונים האבן נישט געווארט אויף א פאנטאזירטע מענטש מיט א אייזל זאל זיי קומען אויסלייזן, זיי האבן זיך גענומען אויף די אייגענע האנט, אויפגעבויעט א מדינה, און אדאנק זיי זענען מיר היינט א וועלטס מאכט. אויב וואלטן זיי יא געווארט וואלטן מיר נאך עד היום געליטן אינעם גלות פונקט ווי די אידן אלע דורות.
איך גלייב באמונה שלמה אז משיח וועט נישט קומען, פונקט ווי דו גלייבסט אז ער וועט יא קומען, אבער איך האב די באווייזן אויף מיין זייט, איך האב היסטאריע. וואס האסטו? דו ביסט דער וואס מאכט א פאזיטיווע טענה, דערפאר ביסטו דער וואס דארף ברענגן באווייזן, אבער דו האסט גארנישט, נאר פאנטאזיעס.
איך בין אזוי פארזיכערט אז א משיח וועט נישט קומען, אז איך קען באשטיין זיך צו וועטן מיט דיר, אויב וועט ער קומען אין די קומענדיגע פופציג יאר, וועל איך דיר געבן הונדערט טויזענט דאלער, אבער אויב וועט ער נישט קומען, וועסטו מיר דארפן געבן הונדערט טויזענט, מסכים?
תגובה זו הוסרה על ידי המחבר.
השבמחקדי נער די ביסט דער וואס קומט פארדרייען א קאפ איך האב צי מיין זייט די תורה חז״ל ראשונים ואחרונים די ביסט דער יחיד צי די ווילסט זיי יא גלייבן צי נישט זיי זענען אלע געווען קלוגער ווי דיר אין אז זיי האבן אזוי געזאגט קען מען זיך פארלאזן אויף זיי אין הער אויף צי פארדרייען א קאפ וועגן קריסטן אין מוסלימענער זייער גלויבן ווייסטי אליין איז פיל מיט קשיות אינזער תורה האט נישט קיין קשיות אדרבא ווי איז נאך דא אזא ערליכע גלויבן ווי אינז יודן דעס וואס די ווילסט וועטן וועגן משיח וויל איך דיר זאגן אין די נעקסטע 50 יאר ווייס איך נישט צי ער וועט קומען האפן האף איך אז ער וועט נאך היינט קומען אבער דאס איז אמאל זיכער אז ער גייט קומען אין פארוואס איז אזוי פאננאטיש צי זאגן אז ער גייט קומען ענדערש זאגן אז נישט אין וואס איז יעצט יעצט ביסטי רואיגער וואס איז יעצט בעסער נאר קודם וועסטי אין דיינע חברים מיזן שטארבן אז ער זאל קענען קומען הקיצור פארדריי נישט קיין קאפ דיין לעבן איז יעצט גארנישט בעסער ס׳עסט דיך די געזונט אז סאיז דא ערליכע יודן אויף דיר וועלט וואס ווילן נישט זיין קלוגער ווי זייערע עלטערן זענען גיווען אין זענען ווייטער מחנך זייערע קונדער ווי די תורה הקדושה אין אינזערע רביס האבן אינז געלערנט
השבמחקאלעס שטיחו אין די תורה נאך ווי גייט זיין תחיית המתים נאר פין דעם האסטי אזוי מורא ווייל דעמאלסט וועט יעדער זעהן די אמת אין די וועסט בלייבן אן א ביזנעס
השבמחקתגובה זו הוסרה על ידי המחבר.
השבמחקאזויווי איך האב שוין דערמאנט, מיר אינטערעסירט נישט ווער ס'איז אויפגעקומען מיט די אלע פאנטאזיעס, מיר אינטערעסירט וואס זיי האבן צו פארקויפן. און זיי האבן געהייסן קלוג פאר זייער צייט, אבער היינט ווייסט א פשוטע יונגעל מער ווי זיי.
השבמחקאנדערע רעליגיעס ווי די קריסטן און מוסלומענער טענה'ן אויך אזוי, אז זייערע חכמים האבן אזוי געזאגט מעגן אונז זיך פארלאזן אויף זיי. און זיי האבן אויך מפרשים צו מפרש זיין און מפלפל זיין אלע קשיות און סתירות, פונקט ווי חז''ל און אלע תורה מפרשים.
ס'שטערט מיר נישט אז דו גלייבסט, פון מיין זייט קענסטו גלויבן אין וואס דו ווילסט נאר, אבער ס'דארף זיין א פרייהייט פון אויסדרוק, אז יעדער זאל האבן די פרייהייט צו האלטן וואס ער וועלט זיך אויס, און האבן די רעכט צו זאגן זיין מיינונג און קריטיק אפענערהייט און טון ווי ער פארשטייט.
נישט לעבן אין א דיקטארטורשאפט ווי אין סקווירא צום ביישפיל.
ביטע נישט שעלטען, לא זו הדרך.
השבמחקזאב, איך וויל נישט מיט דיר אריינגיין אין א ויכוח, ווייל איך האלט איך וועל סייווי גארנישט אויפטוהן, און די חז"ל (און וועם איך גלייב בלב ונפש) האבן שוין פאראויסגעזאגט, אז מ'זאל זיך נישט אויסטענעהן מיט אן אפיקורס. איך קען די אלע קשיות, איך בין אויך א טראכטער און א דענקער, איך האב ליב אלעס צו קוקען, און דערפאר טאקע בין איך שטערקער מיט מיין אמונה. מיין אמונה איז נישט געבויעט אויף די הרי חושך מיט די עשרת השבטים, מיין אמונה איז געבויעט אויפען מציאות, אזוי ווי איך האב דיר נעכטען געזאגט, אז עס קען בשום אופן נישט זיין, אזא וועלט מיט די גרעסטע מאס חכמה, (וואס ווי א טאג גייט פארביי, ווערן מיר געוואר פון די סייענטיסטען, ווי טיף און ווי מוראדיג די נאטור איז צוזאמגעשטעלט) זאל האבן געשעהן פון זיך אליין. דו ביסט אויך מודה אין דעם, נאר דו זאגסט אז דאס איז א געוויסע "כח", און איך זאג אז דער געוויסע "כח" רופט זיך "גאט". דאס איז די אלף בית, אין מיינע אויגען אז עפעס א העכערע כח איז דא.
וועגן די הרי חושך, אפשר איז דאס נאר א משל, וכדומה, אזוי ווי אסאך זאכן... דאס איז ביי מיר אינגאנצען נישט קיין קשיא, אן א שיעור טרעפן מיר גוזמאות אין חז"ל, וואס מיינט אינגאנצען נישט די פשטות. אפילו דער גרויסער הייליגער רמב"ם אין מורה נבוכים וויל זאגן אז די מלאכים וואס זענען געקומען צו אברהם איז נאר געווען במראה הנבואה. ומי לנו גדול מהרמב"ם, מיט זיין אמונה אין גאט. דאס איז די גרעסטע נארישקייט אפצופרעגן די אמונה מיט אזלעכע קשיות אויף די חלק אגדתא פון די חז"ל.
אין מיינע אויגען ביסטו אסאך מער פאנאטיש און פארגלייבט אין דיין אפיקורסות, ווי איך מיין אמונה...
גרונם,
השבמחקדא האסטו א ווידעא וועגן די די גרויסע "חכמה" פון די וועלט:
http://youtu.be/rPLn9nv26NM
דאס איז אויסער דעם וואס די זעלבע קשיא וואס דו פרעגסט קען מען פרעגן אויף א גאט אויך.
"דער גרויסער הייליגער רמב"ם".
זאלסט מיר אנטשולדיגן, אבער א מענטש וואס שרייבט אין זיין בוך אזא רעגולאציע:
ח [ט] גוי הבא על בת ישראל--אם אשת איש היא, נהרג עליה; ואם פנויה היא, אינו נהרג. [י] אבל ישראל שבא על הגויה--בין קטנה בת שלוש שנים ויום אחד בין גדולה, בין פנויה בין אשת איש, ואפילו היה קטן בן תשע שנים ויום אחד--כיון שבא על הגויה בזדון, הרי זו נהרגת: מפני שבאת לישראל תקלה על ידיה, כבהמה. ודבר זה מפורש בתורה, שנאמר "הן הנה היו לבני ישראל . . . וכל אישה, יודעת איש למשכב זכר--הרוגו" (במדבר לא,טז-יז).
איז ביי מיר נישט קיין ביישפיל פון א גרויסע מענטש, און ער איז נישט מיין ראל מאדעל.
תגובה זו הוסרה על ידי המחבר.
השבמחקמשכיל,
השבמחקחז"ל איז פיל מיט דו זאכן.
וויאזוי וואלטן זיך אדוואקאטען אן עצה גיגעבן אויב יצחק אבינו וואלט געוויאוינט אין ניו יארק און מ'וואלט אים איינגעזעצט פאר'ן חתונה האבן ביי דו פערציג מיט א דריי יעריג מיידעל?
אבער באמת איז דאס נישט קיין פראבלעם, דאס האט קיינמאל נישט פאסירט. דו אלע מספרים אין די תורה ווי די חברה האבן געלעבט הונדערטער יאר'ן איז פשוט ווייל דו סיפורים זענען געשריבן געווארן דורך פארשידענע שרייבער, אין פארשידענע זמנים און עס איז נישט געווען גוט קא'ארדינעיטעד אויפ'ן קאלאנדער, שפעטער האט זיך אויסגעשטעלט אז איינער האט געלעבט טויזענט יאר און איינער האט חתונה געהאט מיט א דריי יעריג מיידעל.
זאב
השבמחקמיר קענען נאר אנהייבען צוביסלעך, קודם מוזסטו זיין איבערצייגט אז עס איז דא א העכערע כח למעלה מהשגתינו, אזוי ווי דו גלייבסט אין די חכמה פון DNA אפילו דו האסט דאס נאך קיינמאל נישט געזעהן, און אין די חכמת העלעקטער אפילו דו האסט נאך נישט געזעהן די עלעקטריסיטי, די זעלבע דארפסטו זיין איבערצייגט אז עס איז דא א כח וואס האט באשאפען די נאטור, דערנאך וועלן מיר רעדן וועגן רעליגיע, קודם לאמיר זיין איבערצייגט אין א כח, וואס האט אהער געשטעלט א וועלט, שמים ושמי השמים וכל צבאם.
דערנאך וועלן מיר גיין ווייטער...
משכיל,
השבמחקחז"ל איז פיל מיט דו זאכן.
וויאזוי וואלטן זיך אדוואקאטען אן עצה גיגעבן אויב יצחק אבינו וואלט געוויאוינט אין ניו יארק און מ'וואלט אים איינגעזעצט פאר'ן חתונה האבן ביי דו פערציג מיט א דריי יעריג מיידעל?
אבער באמת איז דאס נישט קיין פראבלעם, דאס האט קיינמאל נישט פאסירט. דו אלע מספרים אין די תורה ווי די חברה האבן געלעבט הונדערטער יאר'ן איז פשוט ווייל דו סיפורים זענען געשריבן געווארן דורך פארשידענע שרייבער, אין פארשידענע זמנים און עס איז נישט געווען גוט קא'ארדינעיטעד אויפ'ן קאלאנדער, שפעטער האט זיך אויסגעשטעלט אז איינער האט געלעבט טויזענט יאר און איינער האט חתונה געהאט מיט א דריי יעריג מיידעל.
"DNA אפילו דו האסט דאס נאך קיינמאל נישט געזעהן, און אין די חכמת העלעקטער אפילו דו האסט נאך נישט געזעהן די עלעקטריסיטי"
השבמחקDNA קען מען זען דורך א מיקראסקאפ.
דאס קומענדיגע מאל ס'בליצט, קוק ארויס פון פענסטער וועסטו זען עלעקטריציטעט.
אדער קענסטו זען אין אן עלעקטריציטעט פירמע דורך מעכאנישע מיטלן.
קענסט עס אויך שפירן, דורך אנרירן א עלעקטריציטעט שטאנג.
גרונם,
השבמחקאפילו אויב מיר זאלן אננעמען אז עס זענען פאראן ראיות פאר א געטליכער באשאפער, ווי קומט דאס ביז גלייבן אין דער תורה?
זאבי, וואלווי טייערע,
השבמחקנאך אזא לאנגע טענה'ריי און היציגע דעבאטע מיט די גלויביגע-פארמאכטע, אזוי צו זאגן. און די פארצויגענע פארהעלטנסמעסיגע רואיגע שמועס מיט די מער אפענע וואס פארמעסטן זיך בלויז אויף די פעירי טעילס, און גלויבן נאר אין ראשונעם וכד' קומט מיר אויס למעשה בערך אזא בילד כאטש אין אנהייב האט דאס נישט אזוי ארויסגעצייגט פון דיינע רייד
אז; דו גלויבסט ווירקליך אין וואס שכל דיקטאטירט. נעמליך, אלע דיינע, אדער אנדערעמ'ס קושיות זענען דאך געבויעט אויף לאגיק, און האבן גאר פעסטע יסודות אין פארשטאנד, איצט אזוי, פארוואס ביזטו איבערגעצייגט אז לאגיק איז א זאך מיט וואס מען מעסט די וועלט אין וואס דו געפינסט דיך??
ווער מאכט דיך גלויבן אין אננעמען אז דאס וואס קוקט דיר אויס, אדער קומט דיר אויס אויבן אויף, און אפילו נאכ'ן זייער טיף קלערן, איז ווערד אנגענומען צו ווערן. און נאכמער, אז דו זאלסט דיך מיט דעם רעכענען.
פארוואס גלויבסטו אין דעם כח פון לאגיק?
איז עס ווייל לאגיק האט געברענגט נוצן פאר די וועלט, ווייל דאס איז געוועהן די כלי פאר אלע סייענטיפישע טרעפונגען? איז אפשר גלויבסטו און צופאל'ער ווייל אויך דער "צופאל" און "פונקט" האט געגעבן זיין טייל פאר זייער פיל חכמות, נאר אויסצורעכענען עטליכע, איז עלעקטריק, און אנטי-ביאקטיק'ס.
אדער אפשר גלויבסטו אין דעם כח פון נומערן, ווייל זיי אויך האבן שוין אסאך צוגעטראפן. אפשר אויך אין חכמת היד והפרצוף וואס די גוים אין מאנהעטטען גלויבן, ווייל אויך זיי האבן שוין באוויזן פאראויסצוזאגן געשענישן?
אלזא, פארוואס גלויבסטו אז לאגיק, איז פעלזן פעסט, פארוואס שטעלסטו אוועק לאגיק אין צענטער פון דיין געדאנקן-גאנג?
פארוואס רעכנסטו אויס דיינע שריט אין לעבן, און פירסט פאלעמיקן מיט בלויז דעם מיטל וואס דו פארמאגסט אין דיר, און דאס איז דער "לאגיק"?
איך ווארט אויף דיין אנטווארט.
תגובה זו הוסרה על ידי המחבר.
השבמחקזאב,
השבמחקמיט דיין לעצטע באהויפטונג ביסטו זיך טועה; אין דער תורה שטייט נישט אז רבקה איז געווען דריי יאר. דוכט זיך אז דער אבן עזרא האלט טאקע אז זי איז געווען עלטער.
טייערער זאב,
השבמחקעס קוקט מיר נישט אויס, אז מיט דעם שמועס וועלן מיר ערגעץ אנקומען, למעשה זעה איך ווי די כאפסט אן די זאך ביים וויידל, וואס האט אמונה צו טוהן מיט א פערציג יעריגן מאן וואס האט חתונה יעהאט מיט א דריי יעריג מיידל. אמונה מיינט פשוט גלויבען אז עס איז דא א גאט, פארוואס טוט די אויבערדערמאנטע קשיא איבערצייגן אז עס איז חלילא לית דין ולית דיין? בשעת וואס דו אליינס ביסט מעיד, אז עס איז זיכער דא א העכערע כח...
במחילת כבודך לא הבנתי...
אויך ביטע מיר מסביר זיין, ווי אזוי דו קענסט פירען א יודישע שטוב ביי דיר אין קהילה. ביסטו חתונה געהאט? האסטו קינדער? זענען זיי ערליך? ביסטו א שומר שבת? גייסטו דאווענען? אויב נישט וויאזוי פארענטפערסטו דיך פאר דיינע נאנטע?
אפשר ביסטו גאר מיין זון? מיין טאטע? אדער מיין ברודער? ...
ביטע קלאר מאכן, פשוט פאר אינטערסאנטקייט...
Y’ruchem,
השבמחקSo well said! ( I was mentioning this point when I said if the torah is logic you say everybody could make this up and if we don’t understand it they yell its non-sense and we must agree once we establish that God exist logic no longer comes in to play) From Zev’s reply you could see that he didn’t understand what you said
וועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
השבמחקאז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק.
וועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
השבמחקאז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק
וועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
השבמחקאז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק
וועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
השבמחקאז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק
"וואס האט אמונה צו טוהן מיט א פערציג יעריגן מאן וואס האט חתונה יעהאט מיט א דריי יעריג מיידל"
השבמחקאמונה אין דער תורה הייסט גלייבן אז אלעס וואס שטייט דארטן איז אמת און דאס דארף זיין אונזער ביישפיל וויאזוי זיך צו פירן.
בנוגע יצחק ורבקה, איז אמת אז אינעם תורה אליין שטייט נישט אז זי איז אלט געווען דריי, כאטש ס'שטייט די ווארט "נערה", אבער רש''י (ער האט דאך געשריבן זיין פירוש ברוח הקודש...) שרייבט "המתין לה עד שתהא ראויה לביאה שלש שנים ונשאה", און אין גמרא שטייט אויך "תינוקת בת שלוש שנים ויום אחד מתקדשת בביאה" (יבמות נז ע"ב).
אין אן אנדערע ארט האט די תורה מתיר געווען פאר א פאטער צו חתונה מאכן זיין בתו הקטנה פאר וועם ער וויל, אזויווי ס'שטייט " אֶת בִּתִּי נָתַתִּי לָאִישׁ הַזֶּה" (דברים, כב; 16)
וועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
השבמחקאז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק
למען השם.
השבמחקוועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
אז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק
טייערע זאב,
השבמחקאיר האט כלל נישט ריכטיג פארשטאנען מיינע פראגן, און זיכער נישט ווי איך ציל. איך האב בכלל נישט גערעדט וועגן לאגיק אלס א ציל, איך נוץ עס אלס מיטל אנצוקומען ערגעץ, איך פרוביר דיך בעסער צו פארשטיין!!
יא, און יא, איך פרוביר מיט אלע כוחות דיך צו פארשטיין.
ועוד, מיין צושטעל פון לאגיק ביז צופאל האט בלויז געזאלט דינען אלס אן אפפרעג אויף דעם פשוט'ן תירוץ אז די סיבה פארוואס "דו" און "איך" און "כמעט יעדע מענטש אויף דער וועלט" נוצט לאגיק יעדע רגע פון טאג, ער באנוצט זיך מיט דעם אין אלע הינזיכטן, און ער פאסט לעבן\טויט באשלוסן אלעס אויפן סמך פון זיין לאגיק.
געוויס, דארפסטו מיר נישט אנצייכענען תורת אריסטו אלס חומר אויף דעם חשיבות פון לאגיק. ווארום "לאגיק" איז אויפן העכסטן שטאפל פונעם לעבנסליכער מענש, ער איז דער שפיץ פון שכל, ער איז דאס וואס העלפט דעם שכל רעדן צום גוף, ער איז אויף וועם דער מענש פארלאזט זיך אין פולן זין פון ווארט.
איצט ווארט איך צו הערן נאכאמאל, צו דו האסט מיר איצט שוין יא פארשטאנען.
איך האף אז יא, און איך וויל שטארק גיין א טראט ווייטער.
ירוחם.
נ.ב. משתין זיסער, דאנקע פאר'ן יא פארשטיין.
גרונם,
השבמחקוועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
אז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק
ירוחם,
השבמחקאיך האב גאנץ גוט פארשטאנען וואס דו האסט געשריבן.
אונזער דיפערענץ איז צו לאגיק דארף זיין אונזער "איינציגער" וועג ווייזער, וממנו לא נזוע אדער נישט. און אויף דעם האב איך דיר געוויזען אז היות דעת תורה היפך דעת בעל הבית, קענען דו צוויי נישט ארבעטן אינאיינעם. אבער אוודאי אז א מאמין גלייבט אז דאס וואס מיר זעען אין דו תורה היפך פון לאגיק, איז זיכער העכערע זאכן אין וואס מיר האבן קיין השגה נישט.
גרונם,
וועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
אז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת. מעשה שטן.
דו שמועס קען זיך ציען חדשים לאנג. ס'אשאד די צייט. בלייבטס מיר געזונט אין שטארק
ירוחם,
השבמחקאיך האב גאנץ גוט פארשטאנען וואס דו האסט געשריבן.
אונזער דיפערענץ איז צו לאגיק דארף זיין אונזער "איינציגער" וועג ווייזער, וממנו לא נזוע אדער נישט. און אויף דעם האב איך דיר געוויזען אז היות דעת תורה היפך דעת בעל הבית, קענען דו צוויי נישט ארבעטן אינאיינעם. אבער אוודאי אז א מאמין גלייבט אז דאס וואס מיר זעען אין דו תורה היפך פון לאגיק, איז זיכער העכערע זאכן אין וואס מיר האבן קיין השגה נישט.
גרונם,
וועסט נישט גלייבען, אבער איך פיר א פולקאמען יידישען לעבן. איך גלייב און האלט אז ס'איז א הערליך, ריין און איידעל לעבן. איך בין נישט עובר אויף קיין איין עבירה, און איך האב זייער ליעב צו לערנען דו תורה. עס איז אוממעגליך מסביר צו זיין פאר א גוי דעם זיסען טעם פון א קצות אדער מהרש"א.
אז איך בין דיין ברודער איז נישט געפערליך... אפי' איך פארקלער זיך טיילמאל אין טעעלאגישע ענינים, און געוויסע קשיות שטערן מיר, איז דאס נישט מיין שולד. וואס קען איך טיהן? איך האב זיך דא אויסגעדרוקט אביסעל שארפער ווי איך האלט באמת.
איך האף אז קטלא איז נישט בייז אויף זיינע לייענער וואס האבן זיך דא צעשריבען אויף אלע עקן. ס'איז צום האפן אז ער פארשטייט צו זיינע גוטע פריינט, און פרובירט זיי ארויסצוהעלפן ווען זיי שפירן זיי ווילן עפעס ארויסברענגען, נישט אונטערצוהאקן זיי די פיסלעך.
השבמחקזאב,
השבמחקווי ביזטו אנטרינען?!
זאב אין דיינע שקצים ארים דיר עטס זענטס גרויסע שקצים געב א קיק אין די היסטריה פון כלל ישראל וויאזוי דיינע שקצים קיקן אויס "אפגעפרעגטע מענטשען"
השבמחקיא אין אלע דורות אין כלל ישראל האבן זיך אפגעפינען אזא אפגעפיקטע מענטשען אזוי ווי דיר אין ווי זענען זיי אנגעקימען ??
בקיציר אויב דיר רעדטס אזוי ווייל דו ווילסט זיין קלוגער און אויפגעקלערט האביך פאר דיר נייעס כבר קודמך
אונזערע זיידעס זענען געווען בהמת זי