אױף דעם אַז חנוכּה איז מרומז לױט די חסידישע ספֿרים צו דער אור הגנוז קען איך בלױז זאָגן אַז ס'מיז זײַן אַז ס'איז גוט באַהאַלטן, װײַל איך האָב עס נאָך נישט דערשפּירט. שחרית בין איך שױן װאָכן נישט געװען אין שול. הײַנט אױף אַלע צרות בין איך געגאַנגן האָב איך מיך דערמאַנט אַז מען זאָגט גאַנץ הלל. אַלץ איז דאָס אַזױ בײַ כּלל ישראל. אונז קענען מיר גאָרנישט טון למחצה לשליש ולרביע.
אַ נס חנוכּה. נאַדיר אַכט טעג אַזױ אַז װען מען האַלט שױן בײַם זעקסטן טאָג איז דער מנורה אָנגעטראָפּט מיט אײל, די קינדער'ס מנורה מיט װאַקס און ס'איז אַלץ נישט פֿאַרטיג׃ נאָך צװײ טעג צו גײן. דער טיר הערט נישט אױף צוּ זעצן, ישיבה בחורימלעך גײן נאָך געלט, און אַז מען מאַכט זײ נישט אױף דאָס ערשטע מאָל קלאַפּן זײ מיט די הענט, און אַז זײ זען דורכן גלאָז אַז ס'דרײט זיך אײנער אינערװײניג קלאַפּן זײ װי בײַ המן אױף צו להכעיס. אװדאי װעט אַ ראש ישיבה זײ נישט זאָגן צו זײן אַ מענטש בײַם טיר, ער האָט פֿיל װיכטיגער זײ צו זאָגן. לדוגמא אַז די יוונים האָבן געװאָלט פּוגם זײַן אינעם קדושת היסוד און ממילא דאַרף מען זיך שטאַרקן אין די טעג.
דעם שכן'ס קינדער קלאַפּן אַרײַן מיט זײערע צעטלעך פֿאַר זײערע תלמוד תורה. זײ זאָגן אַז זײ װעלן האָבן אַ מסיבה. מײַן ייִנגעל דערצײלט אױך פֿון זײַן מסיבה. אַ פּאַרטי איז שױן הײַנט צו גױיש. אַ מסיבה איז מער על טהרת הקודש. אַ מזל מײַנע ייִנגלעך האָבן נישט די צעטלעך װײַל איך װאָלט נישט געהאַט חשק זײ צו לאָזן גײן.
מײדלעך, פֿאַרשטײט איר, האָבן נישט צעטלעך און פּושקעס, זײ האָבן 'ספּאַנסערד װאָקס' ייִנגלעך פּאַסט דאָס אָבער נישט. און װען איך זע די בחורים גײן קלאַפּן מיט די הענט װײס איך פֿאַרװאָס איך האָב נאָך נישט געזען אַ מוסד װאָס געבט אָפּ דין וחשבון אױף יעדער גראַצע װאָס קומט אַרײַן. װײַל מען ציט אױף פֿון די ייִנגע יאָרן אַז געלט איז הפֿקר. אַבי פֿאַר מיר אַ תירוץ נישט צו געבן.
************************************
איך רעד מיט ח. זאָגט ער אַז זײן זון איז אַהײם געקומן פֿון ישיבה קטנה אױף שבת חנוכּה. ער איז נישט מער פֿון דרײַצן יאָר אַלט אָבער ער שױן אַװעק פֿון דער הײם. פֿיל צילן אין דעם. אײנס, אַז מען שיקט אַװעק די ייִנגלעך בײַ די דרײַצן איז דאָ פּלאַץ פֿאַר פֿרישע חברה קנײַנעהאָרע כּן ירבו און אַבי אױף שׂמחות. צװײטנס, ס'איז נישט געזונט זײ זאָלן זײַן אין דער הײם װײַל זײ האָבן שװעסטערס און איר װײסט דאָך אַלײן װאָס קען פּאַסירן אַז דרײצן יעריגע בחורים זענען צו פֿיל אין דער הײם מיט שװעסטערס. דריטענס, װי זײ װערן עלטער מוז זיך דער טאַטע מער מיט זײ אַן עצה געבן איז לײכטער אַז זײ זענען נישט אונטער די פֿיס און אַז עפּעס טױג נישט קען ער באַשולדיקן די ישיבה. און אחרון אחרון חביב אַז מען שיקט אַװעק די קינדער אַזױ יונג האָט דער סיסטעם איבער זײ אַן אַבסאָלוטער קאָנטראָל, איבערן גוף און איבערן מוח און דאָס מורי ורבותי איז מער װערד און װיכטיקער װי אַלעס.
קומט דער צדיק'ל אַהײם זאָגט אים די מאַמע מוסר װען זי זעט זײַן בחורישע התנהגות. הײסט זי אים זיך פּיצן די צײן 'װײַל װי קענסט דו רעדן מיט דײַן מגיד שיעור אַז דו פּיצט נישט דײַנע צײן' זאָגט דער בחור 'ערשט זאָל ער זיך פּיצן זײַנע צײן'. און איך דערמאַן מיך פֿון די בחורים װאָס פֿלעגן אַראָפּ קראַצן דער געל פֿון די צײן װען זײ זענען מיד געװאָרן פֿון דרײען די פּיאות.
מאָרגן איז ראש חודש און ס'איז דאָ מוסף אױך מוז איך מיך גײן לײגן. מערטשעם אױפֿװידערזען און אַ פֿרײליכן חנוכּה פֿאַר אַלעמען.
אַ נס חנוכּה. נאַדיר אַכט טעג אַזױ אַז װען מען האַלט שױן בײַם זעקסטן טאָג איז דער מנורה אָנגעטראָפּט מיט אײל, די קינדער'ס מנורה מיט װאַקס און ס'איז אַלץ נישט פֿאַרטיג׃ נאָך צװײ טעג צו גײן. דער טיר הערט נישט אױף צוּ זעצן, ישיבה בחורימלעך גײן נאָך געלט, און אַז מען מאַכט זײ נישט אױף דאָס ערשטע מאָל קלאַפּן זײ מיט די הענט, און אַז זײ זען דורכן גלאָז אַז ס'דרײט זיך אײנער אינערװײניג קלאַפּן זײ װי בײַ המן אױף צו להכעיס. אװדאי װעט אַ ראש ישיבה זײ נישט זאָגן צו זײן אַ מענטש בײַם טיר, ער האָט פֿיל װיכטיגער זײ צו זאָגן. לדוגמא אַז די יוונים האָבן געװאָלט פּוגם זײַן אינעם קדושת היסוד און ממילא דאַרף מען זיך שטאַרקן אין די טעג.
דעם שכן'ס קינדער קלאַפּן אַרײַן מיט זײערע צעטלעך פֿאַר זײערע תלמוד תורה. זײ זאָגן אַז זײ װעלן האָבן אַ מסיבה. מײַן ייִנגעל דערצײלט אױך פֿון זײַן מסיבה. אַ פּאַרטי איז שױן הײַנט צו גױיש. אַ מסיבה איז מער על טהרת הקודש. אַ מזל מײַנע ייִנגלעך האָבן נישט די צעטלעך װײַל איך װאָלט נישט געהאַט חשק זײ צו לאָזן גײן.
מײדלעך, פֿאַרשטײט איר, האָבן נישט צעטלעך און פּושקעס, זײ האָבן 'ספּאַנסערד װאָקס' ייִנגלעך פּאַסט דאָס אָבער נישט. און װען איך זע די בחורים גײן קלאַפּן מיט די הענט װײס איך פֿאַרװאָס איך האָב נאָך נישט געזען אַ מוסד װאָס געבט אָפּ דין וחשבון אױף יעדער גראַצע װאָס קומט אַרײַן. װײַל מען ציט אױף פֿון די ייִנגע יאָרן אַז געלט איז הפֿקר. אַבי פֿאַר מיר אַ תירוץ נישט צו געבן.
************************************
איך רעד מיט ח. זאָגט ער אַז זײן זון איז אַהײם געקומן פֿון ישיבה קטנה אױף שבת חנוכּה. ער איז נישט מער פֿון דרײַצן יאָר אַלט אָבער ער שױן אַװעק פֿון דער הײם. פֿיל צילן אין דעם. אײנס, אַז מען שיקט אַװעק די ייִנגלעך בײַ די דרײַצן איז דאָ פּלאַץ פֿאַר פֿרישע חברה קנײַנעהאָרע כּן ירבו און אַבי אױף שׂמחות. צװײטנס, ס'איז נישט געזונט זײ זאָלן זײַן אין דער הײם װײַל זײ האָבן שװעסטערס און איר װײסט דאָך אַלײן װאָס קען פּאַסירן אַז דרײצן יעריגע בחורים זענען צו פֿיל אין דער הײם מיט שװעסטערס. דריטענס, װי זײ װערן עלטער מוז זיך דער טאַטע מער מיט זײ אַן עצה געבן איז לײכטער אַז זײ זענען נישט אונטער די פֿיס און אַז עפּעס טױג נישט קען ער באַשולדיקן די ישיבה. און אחרון אחרון חביב אַז מען שיקט אַװעק די קינדער אַזױ יונג האָט דער סיסטעם איבער זײ אַן אַבסאָלוטער קאָנטראָל, איבערן גוף און איבערן מוח און דאָס מורי ורבותי איז מער װערד און װיכטיקער װי אַלעס.
קומט דער צדיק'ל אַהײם זאָגט אים די מאַמע מוסר װען זי זעט זײַן בחורישע התנהגות. הײסט זי אים זיך פּיצן די צײן 'װײַל װי קענסט דו רעדן מיט דײַן מגיד שיעור אַז דו פּיצט נישט דײַנע צײן' זאָגט דער בחור 'ערשט זאָל ער זיך פּיצן זײַנע צײן'. און איך דערמאַן מיך פֿון די בחורים װאָס פֿלעגן אַראָפּ קראַצן דער געל פֿון די צײן װען זײ זענען מיד געװאָרן פֿון דרײען די פּיאות.
מאָרגן איז ראש חודש און ס'איז דאָ מוסף אױך מוז איך מיך גײן לײגן. מערטשעם אױפֿװידערזען און אַ פֿרײליכן חנוכּה פֿאַר אַלעמען.
אין תגובות:
הוסף רשומת תגובה