אַ נישקשהדיקע שבת געװען אױסער דעם אַז איך האָב מיך נישט גוט געשפּירט און איך בין נישט געגאַנגן אין שיל נישט אינדערפֿרי, נישט צו מנחה און נישט צו מעריב. קבלת שבת בין איך אָבער געװען און ס'האָט זיך אױסגעצאָלט.
דער בנש"ק פֿון אונזערע שיל האָט געהאַט יאָרצײַט בו ביום איז זיך אים געקומן דאָס ברעטל. און מיט זײדעס װוּ זײַנער װער װעט זיך דען מפֿקיר זײַן דאָס לעבן און זיך דינגן. דער בנש"ק קומט שױן נישט אזױ אָפֿט משום מעשה שהיה אָבער צום יאָרצײַט איז ער דאָ. ס'קען ליגן אין דעם כמה טעמים. אײנס איז אַז אַרום יאָרצײַטן װערן מענטשן אַסאַך מאָל סענסעטיװ און זײ ענדערשן אַ קלײן שטיבל װי קײנעם אינטערסירט נישט דעם צװײטן. אין זײַן רעגלמעסיקן שטיבל װעט מען באַלד פֿרעגן װען מען הערט קדיש, 'ער האָט יאָרצײַט?' און באַלד נאָכן דאַװענען, 'װיפֿיל יאָר איז שױן' און 'װוּ ליגט זי?' און נאָך שאלות פֿון די פּגע־נגעס װאָס האָבן אַ כּמו־עראָטישן פֿעטיש אין אַלעס צו טון מיט טױטע. צו יעדער לוויה מיזן זײ גײן, קענען זיך נישט געזעגענען פֿון בתי עלמין, צען װאָכן פֿאַר אַ יאָרצײַט מיטשערן זײ די יורשים, 'דו האָסט באַלד יאָרצײַט, נײן?' און נאָך דעם קומן די שאלות פֿון 'װי אַלט איז זי געװען?' און 'װי לאַנג איז ער שױן נישט דאָ' און אַ צװײטער קומט צו 'דו געדענקסט אים?', 'װאָס הײסט צי איך געדענק אים?' און ער הײבט אָן נאָך צו מאַכן דעם בר־מינן. שבת אינדערפֿרי פֿאַרן יאָרצײַט איז ער אַ מחותן, 'דו דאַרפֿסט אַן עלייה, גײ זאָג דער גבאי,' און ער מאַכט שױן מחלוקהלעך װען ער הערט אַז דער בעל היאָרצײַט האָט באַקומן אַן הוספֿה און נישט אײנס פֿון די שבעה קרואים. אױפֿן יאָרצײַט ממש װילן די אירע װיסן צי מען גײט אױפֿן פֿעלד און װען מען גײט אױפֿן פֿעלד און צי מען נעמט אַ מנין, און צי מען האָט שױן געלערנט משניות און װיפֿיל קינדער הײסן נאָך אים און קשיות קשיות אַבי צו טון מיט טױטע. אױסער דעם װיבאַלד ער האָט יאָרצײַט בו ביום זענען דאָ קרײַזן װאָס לאָזן נישט אַזאַ חיובֿ דאַװענען אױף שבת, ממילא קומט ער צו אונז.
װאָס האָבן מיר צו שפּעקולירן אױף װאָס מיר קענען סײַװי נישט װיסן. איבער זײַן דאַװענען איז נישט דאָ קײן ספֿק. ער האָט געברענט װי נאָר אַ בנש"ק קען ברענען. בײַם עמוד איז ער געשטאַנען מיט אײן פֿיס פֿאַרן צװײטן און זיך געשאָקעלט װי אײנער גײט אַ גאַנג. היות בײַ אונז איז די בימה גראָד הינטער דעם עמוד איז מיט זײַן שטײן אַזױ װי מיט גאַנז טריט און זיך שאָקלן פֿונעם עמוד ביז צום בימה האָט ער אױפֿגענומן דאָס גאַנצע פּלאַץ. אײנער האָט געדאַרפֿט דורך גײן האָט ער געװאַרט ביז דער צדיק האָט זיך געשאָקעלט צו מזרח און דעמאָלסט איז געװאָרן אַ שפּאַרע אין מערב פֿון דעם עמוד צװישן דעם בעל תפֿילה און דער בימה און יענער האָט זיך דורכגעקװעטשט. געדאַװענט האָט ער מיט אַ קול אַזױ ציטערדיק אַז מען װאָלט געקענט חושד זײַן אַז ער האָט אײַנגעשלינגן אַ װיבראַטור. אױסער דעם איז נישט דאָ צו דערצײלן פֿונעם קבלת שבת חוץ אַז די נשמה האָט אַװדאי געהאַט גאָר אַ שטראַקע עלייה און זיך אַװדאי גערימט אין גן עדן מיטן תכשיטל װאָס זי האָט איבערגעלאָזט. איך װײס נישט צי עס איז דאָ אַ װײַבער שיל אױף יענדער װעלט אָבער װי נאָר האָט זי אװדאי געזאָגט פֿאַר אירע שכנים, 'װאָס זאָגט איר צו אַזאַ געדאַװענעכץ?' און די שכנים ענטפֿערן, 'װאָס הײסט װאָס אונז זאָגן מיר? מיר זאָגן פֿאָרט לחיים ולשלום, אַזאַ דאַװענען װעט אײַך נעמן פֿון דאָױנטאָױן טיף אין האַרלעם אַרײַן און אפֿשר נאָך העכער.'
ס'האָט נישט געהאַט קײן שום שייכות אָבער אין מיטן דאַװענען האָט זיך אױפֿגעמאַכט דער װײַבער שיל. דאָס הײסט נישט דער טיר צום װײַבערשיל װײַל װי קען איך זיצענדיק אונטן װיסן װען דאָרט מאַכט זיך אױף אַ טיר? איך מײן דעם עפֿענונג אין דער דאַך װאָס דורך דעם גײן אַלע מענערישע תפֿילות דעמאָלסט װען דער ארון קודש איז פֿאַרמאַכט. די פֿרױען װאָס זיצן אױבן לאָזט מען אױסהערן צו די תפֿילות אונטערװעגענס װײַל ס'איז דאָך זה נהנה וזה לא חסר. ס'איז נישט ממש זה לא חסר װײַל ס'מאַכט זיך אַמאָל אַז אַ קיל װינטל קומט צו בלאָזן און ס'ברענגט אַרײַן דעם ריח ניחוח פֿון די װײַבערישע קטורת און ס'טוט אַביסל מבלבל זײַן די תפֿילות. דאָס װערט אָבער װײניקער און װײניקער װײַל ברוך השם הײמישע פֿרױען שמעקן זיך שױן נישט הײַנט אָן װי אַמאָל. ס'איז אַביסל װי דער בחינה פֿון יעקב און עשו אַז װען אײנער גײט אַרױף גײט דער צװײטער אַראָפּ. זעט אױס אַז פֿאַר יעדער מאַן װאָס קומט אין שיל שמעקענדיק פֿון קאָלאָן איז דאָ ערגעץ אַ פֿרױ װאָס לאָזט זיך אָפּ פֿון די נאַרישקײטן. איר מאַן אינטערסירט עס סײַװי נישט, ער האָט אַלײן געזאָגט, און פֿאַר אַנדרע רחמנא לצלן איז דאָך אַ שאלה פֿון זנות. פֿאַר דעם באַשעפֿער אינטערסירט עס אױך גאַנץ װײניק װײַל די נומערן בלײַבן סײַװי דער זעלבער ממילא װאָס איז דען אַ חילוק צי דער צדיק איז אונטן און די מרושעת אין דער װײַבער שיל אָדער פֿאַרקערט?
פֿרײַטיקס צו נאַכטס האָט זיך אָבער געמאַכט אַז קינדער האָבן אױפֿגעמאַכט דעם װײַבערשיל דעקל און אַראָפּגעװאָרפֿן טישוס. אײנס און קײנער האָט נישט באַמערקט. נאָך אײנס און די קנאַקערס װאָס קלעבן זיך צום בימה װי עסקנים צו אַ קאַסע האָבן אַרױפֿגעקוקט. אַ דריטע איז געקומן צו שװעבן אין די ליפֿטן און ס'האָט זיך אָנגעהױבן אַ גענוקעכץ און אַ געמאַכעכעץ מיט די פֿינגערס. דער הױפּט מאַכער, דער װאָס רופֿט אױס אַלע שלום־זכרס און װײסט אױף יעדער בר־מינן װיפֿיל ער האָט איבערגעלאָזט, ער האָט געגעבן אַ רוף אױס 'גײַץ אַװעק פֿון דאָרט.' ס'איז טאַקע שטיל געװאָרן נאָך אַ פּאָר מינוט אָבער איך האָב מיך געשמײכעלט אַז ניצחו אראלים את המצוקים.
************************
שבת האָב איך געהאַט אַ געװאַלדיקע נסיון. דער סאָרט נסיון װאָס נאָר אַ ייִד קען פֿאַרשטײן און אפֿילו אים קען עס אָנקומן שװער. יעדער װײסט דאָך אַז שבת טאָר מען נישט רײַסן. און װיבאַלד אַז שבת דאַרף אַ מענטש אַלץ טון װאָס אַ מענטש האָט צו טון האָט מען פֿאַבריצירט שבתדיקע אשר־יצר פּאַפּיר. ס'איז דאָ װאָס האַלטן אַז געװיסע ישראלדיקע פּאַפּיר איז פֿון די שבעת המינים און זײ ברענגן צו שלעפּן יעדעס מאָל זײ פֿאָרן קײן ארץ־ישראל פּושקעס נייר־טולאַט. און אַז זײ פֿאָרן נישט װײַל ס'מאַכט זיך נישט קײן שמחות און זײַט דער רבי איז אַװעק האָבן זײ זיך געקלעבט צום זין װאָס װױנט אין ניו־יאָרק בעטן זײ אַנדרע זאָלן ברענגן. און װעלכע ייִד אַז מען געבט אים דאָס געלגענהײט צו שלעפּן נאָך אַ פּושקע װעט ער זיך דערפֿון אָפּזאָגן? און אין דיע שטיבער אַז די קינדער צו שלעפּן דער פּאַפּיר און באַהאַנדלן עס מיט אַ לײַכטשעצונג איז השם ינקום דמם. בײַ אונז אין דער הײם זענען מיר נישט אַזױ אױסגחשבונט און מיר באַנוצן זיך מיט געהעריקע טישוס. איך װײס ס'קומט אױס זײער טײַער און ממש אַ שאָד ייִדיש געלט און התורה חסה על ממונם של ישראל און געשניטענע פּאַפּיר קומט אױס אַסאַך ביליגער און ס'איז דאָ צו באַקומן װײעכע אין חוץ לארץ אױך. איך װײס דאָס אַלעס אָבער ס'איז אַלץ לײַכטער נישט צו דאַרפֿן אין זינען האָבן דאָנערשטיק צי דער שבתדיקע אשר־יצר פּאַפּיר איז אױסגעלאָפֿן. האָט זיך געמאַכט די װאָך אַז דער געשעפֿט װוּ מיר קױפֿן אײַן האָט געטױשט זײערע צושטעלער און ממילא איז געװען אַ פֿרישע סאָרט טישו. מיר װאָלטן געדאַרפֿט צו װיסן אַז חדש אסור מן התורה װײַל ס'איז געקומן פֿרײַטיק־צו־נאַכטס און די טישוס זענען בלױז פּערפֿערירט אָבער נישט אונגאַנצן צושניטן. אַ קאַטאַסטראָף. װאָס זאָל איך אײַך זאָגן. אַנשטאָט השם ינקום דמם איז בײַ אונז והוא רחום יכפּר עון.
***********************
בײַם אַנקױפֿן האָב איך אױך אינזינען געהאַט צו קױפֿן שמן־זית. איך מיז מודה זײַן אַז איך האָב אַ באַזונדערע הנאה װען איך קױף מײַן שמן־זית אָן אַ הכשר און נישט בײַ די תשמישי קדושה סוחרים. װען ס'זאָל זײַן בײַ די הײמישע מוכרים אין מענטשלעכע פֿלעשלעך און אָן חותמו של כּהן גדול און פֿאַר אַ מענטשלעכע פּרײַז װאָלט מען געקענט רעדן. גײען זײ און זײ לײגן אַרױף אַ הכשר מאַכט מען אײן מאָל געלט. מען לײגט עס אַרײַן אין דער ביליגסטער פֿלעשל שפּאָרט מען זיך אײַן געלט. און אַז מען פֿאַרקױפֿט עס פֿאַר אַ געביפֿעטער פּרײַז מאַכט מען אַ דריט מאָל געלט והחוט המשולש לא במהרה ינתק. גײ איך מיר אין אַן אַלגעמײנער געװעלב און ס'ליגן אױסגעלײגט שמן־זית אין די שענסטע פֿלעשלעך. אײן זײַט זאָגט מיר נעם דאָס ביליקסטע, ס'איז סײַװי צום ברענען. אַ צװײטע זײַט זאָגט מיר נעם 'עקסטרע װירדזין' װײַל דאָס איז די טפּה ראשונה װי רש"י זאָגט אין פּרשת תצוה (נישט אמת) און אין יעדענס פֿאַל איז עס מער מהודר און אין דער בית המקדש האָט מען עס דאָך אױך געברענט. מאַך איך אַ פּשרה און איך נעם דער ביליגסטער 'עקסטרע װירדזין'. אַ רײַכע גאָלדענען פֿאַרב, נישט דער פֿאַרראָצטער גרינער פֿאַרב אין דער ספֿרים געשעפֿט, אין אַ שײנער באַלבאַטישע פֿלעשעל, אינגאַנצן דורכזיכטיק אָן קײן טראָפּ זאַץ. איך נעם דאָס פֿלעשעל פֿונעם פּאָליצע און מיט אַ ליבשאַפֿט שטעל איך עס אין מײַן װעגעל און אין מוח לערן איך דער רש"י פֿון מגרגרו בראש הזית.
דער בנש"ק פֿון אונזערע שיל האָט געהאַט יאָרצײַט בו ביום איז זיך אים געקומן דאָס ברעטל. און מיט זײדעס װוּ זײַנער װער װעט זיך דען מפֿקיר זײַן דאָס לעבן און זיך דינגן. דער בנש"ק קומט שױן נישט אזױ אָפֿט משום מעשה שהיה אָבער צום יאָרצײַט איז ער דאָ. ס'קען ליגן אין דעם כמה טעמים. אײנס איז אַז אַרום יאָרצײַטן װערן מענטשן אַסאַך מאָל סענסעטיװ און זײ ענדערשן אַ קלײן שטיבל װי קײנעם אינטערסירט נישט דעם צװײטן. אין זײַן רעגלמעסיקן שטיבל װעט מען באַלד פֿרעגן װען מען הערט קדיש, 'ער האָט יאָרצײַט?' און באַלד נאָכן דאַװענען, 'װיפֿיל יאָר איז שױן' און 'װוּ ליגט זי?' און נאָך שאלות פֿון די פּגע־נגעס װאָס האָבן אַ כּמו־עראָטישן פֿעטיש אין אַלעס צו טון מיט טױטע. צו יעדער לוויה מיזן זײ גײן, קענען זיך נישט געזעגענען פֿון בתי עלמין, צען װאָכן פֿאַר אַ יאָרצײַט מיטשערן זײ די יורשים, 'דו האָסט באַלד יאָרצײַט, נײן?' און נאָך דעם קומן די שאלות פֿון 'װי אַלט איז זי געװען?' און 'װי לאַנג איז ער שױן נישט דאָ' און אַ צװײטער קומט צו 'דו געדענקסט אים?', 'װאָס הײסט צי איך געדענק אים?' און ער הײבט אָן נאָך צו מאַכן דעם בר־מינן. שבת אינדערפֿרי פֿאַרן יאָרצײַט איז ער אַ מחותן, 'דו דאַרפֿסט אַן עלייה, גײ זאָג דער גבאי,' און ער מאַכט שױן מחלוקהלעך װען ער הערט אַז דער בעל היאָרצײַט האָט באַקומן אַן הוספֿה און נישט אײנס פֿון די שבעה קרואים. אױפֿן יאָרצײַט ממש װילן די אירע װיסן צי מען גײט אױפֿן פֿעלד און װען מען גײט אױפֿן פֿעלד און צי מען נעמט אַ מנין, און צי מען האָט שױן געלערנט משניות און װיפֿיל קינדער הײסן נאָך אים און קשיות קשיות אַבי צו טון מיט טױטע. אױסער דעם װיבאַלד ער האָט יאָרצײַט בו ביום זענען דאָ קרײַזן װאָס לאָזן נישט אַזאַ חיובֿ דאַװענען אױף שבת, ממילא קומט ער צו אונז.
װאָס האָבן מיר צו שפּעקולירן אױף װאָס מיר קענען סײַװי נישט װיסן. איבער זײַן דאַװענען איז נישט דאָ קײן ספֿק. ער האָט געברענט װי נאָר אַ בנש"ק קען ברענען. בײַם עמוד איז ער געשטאַנען מיט אײן פֿיס פֿאַרן צװײטן און זיך געשאָקעלט װי אײנער גײט אַ גאַנג. היות בײַ אונז איז די בימה גראָד הינטער דעם עמוד איז מיט זײַן שטײן אַזױ װי מיט גאַנז טריט און זיך שאָקלן פֿונעם עמוד ביז צום בימה האָט ער אױפֿגענומן דאָס גאַנצע פּלאַץ. אײנער האָט געדאַרפֿט דורך גײן האָט ער געװאַרט ביז דער צדיק האָט זיך געשאָקעלט צו מזרח און דעמאָלסט איז געװאָרן אַ שפּאַרע אין מערב פֿון דעם עמוד צװישן דעם בעל תפֿילה און דער בימה און יענער האָט זיך דורכגעקװעטשט. געדאַװענט האָט ער מיט אַ קול אַזױ ציטערדיק אַז מען װאָלט געקענט חושד זײַן אַז ער האָט אײַנגעשלינגן אַ װיבראַטור. אױסער דעם איז נישט דאָ צו דערצײלן פֿונעם קבלת שבת חוץ אַז די נשמה האָט אַװדאי געהאַט גאָר אַ שטראַקע עלייה און זיך אַװדאי גערימט אין גן עדן מיטן תכשיטל װאָס זי האָט איבערגעלאָזט. איך װײס נישט צי עס איז דאָ אַ װײַבער שיל אױף יענדער װעלט אָבער װי נאָר האָט זי אװדאי געזאָגט פֿאַר אירע שכנים, 'װאָס זאָגט איר צו אַזאַ געדאַװענעכץ?' און די שכנים ענטפֿערן, 'װאָס הײסט װאָס אונז זאָגן מיר? מיר זאָגן פֿאָרט לחיים ולשלום, אַזאַ דאַװענען װעט אײַך נעמן פֿון דאָױנטאָױן טיף אין האַרלעם אַרײַן און אפֿשר נאָך העכער.'
ס'האָט נישט געהאַט קײן שום שייכות אָבער אין מיטן דאַװענען האָט זיך אױפֿגעמאַכט דער װײַבער שיל. דאָס הײסט נישט דער טיר צום װײַבערשיל װײַל װי קען איך זיצענדיק אונטן װיסן װען דאָרט מאַכט זיך אױף אַ טיר? איך מײן דעם עפֿענונג אין דער דאַך װאָס דורך דעם גײן אַלע מענערישע תפֿילות דעמאָלסט װען דער ארון קודש איז פֿאַרמאַכט. די פֿרױען װאָס זיצן אױבן לאָזט מען אױסהערן צו די תפֿילות אונטערװעגענס װײַל ס'איז דאָך זה נהנה וזה לא חסר. ס'איז נישט ממש זה לא חסר װײַל ס'מאַכט זיך אַמאָל אַז אַ קיל װינטל קומט צו בלאָזן און ס'ברענגט אַרײַן דעם ריח ניחוח פֿון די װײַבערישע קטורת און ס'טוט אַביסל מבלבל זײַן די תפֿילות. דאָס װערט אָבער װײניקער און װײניקער װײַל ברוך השם הײמישע פֿרױען שמעקן זיך שױן נישט הײַנט אָן װי אַמאָל. ס'איז אַביסל װי דער בחינה פֿון יעקב און עשו אַז װען אײנער גײט אַרױף גײט דער צװײטער אַראָפּ. זעט אױס אַז פֿאַר יעדער מאַן װאָס קומט אין שיל שמעקענדיק פֿון קאָלאָן איז דאָ ערגעץ אַ פֿרױ װאָס לאָזט זיך אָפּ פֿון די נאַרישקײטן. איר מאַן אינטערסירט עס סײַװי נישט, ער האָט אַלײן געזאָגט, און פֿאַר אַנדרע רחמנא לצלן איז דאָך אַ שאלה פֿון זנות. פֿאַר דעם באַשעפֿער אינטערסירט עס אױך גאַנץ װײניק װײַל די נומערן בלײַבן סײַװי דער זעלבער ממילא װאָס איז דען אַ חילוק צי דער צדיק איז אונטן און די מרושעת אין דער װײַבער שיל אָדער פֿאַרקערט?
פֿרײַטיקס צו נאַכטס האָט זיך אָבער געמאַכט אַז קינדער האָבן אױפֿגעמאַכט דעם װײַבערשיל דעקל און אַראָפּגעװאָרפֿן טישוס. אײנס און קײנער האָט נישט באַמערקט. נאָך אײנס און די קנאַקערס װאָס קלעבן זיך צום בימה װי עסקנים צו אַ קאַסע האָבן אַרױפֿגעקוקט. אַ דריטע איז געקומן צו שװעבן אין די ליפֿטן און ס'האָט זיך אָנגעהױבן אַ גענוקעכץ און אַ געמאַכעכעץ מיט די פֿינגערס. דער הױפּט מאַכער, דער װאָס רופֿט אױס אַלע שלום־זכרס און װײסט אױף יעדער בר־מינן װיפֿיל ער האָט איבערגעלאָזט, ער האָט געגעבן אַ רוף אױס 'גײַץ אַװעק פֿון דאָרט.' ס'איז טאַקע שטיל געװאָרן נאָך אַ פּאָר מינוט אָבער איך האָב מיך געשמײכעלט אַז ניצחו אראלים את המצוקים.
************************
שבת האָב איך געהאַט אַ געװאַלדיקע נסיון. דער סאָרט נסיון װאָס נאָר אַ ייִד קען פֿאַרשטײן און אפֿילו אים קען עס אָנקומן שװער. יעדער װײסט דאָך אַז שבת טאָר מען נישט רײַסן. און װיבאַלד אַז שבת דאַרף אַ מענטש אַלץ טון װאָס אַ מענטש האָט צו טון האָט מען פֿאַבריצירט שבתדיקע אשר־יצר פּאַפּיר. ס'איז דאָ װאָס האַלטן אַז געװיסע ישראלדיקע פּאַפּיר איז פֿון די שבעת המינים און זײ ברענגן צו שלעפּן יעדעס מאָל זײ פֿאָרן קײן ארץ־ישראל פּושקעס נייר־טולאַט. און אַז זײ פֿאָרן נישט װײַל ס'מאַכט זיך נישט קײן שמחות און זײַט דער רבי איז אַװעק האָבן זײ זיך געקלעבט צום זין װאָס װױנט אין ניו־יאָרק בעטן זײ אַנדרע זאָלן ברענגן. און װעלכע ייִד אַז מען געבט אים דאָס געלגענהײט צו שלעפּן נאָך אַ פּושקע װעט ער זיך דערפֿון אָפּזאָגן? און אין דיע שטיבער אַז די קינדער צו שלעפּן דער פּאַפּיר און באַהאַנדלן עס מיט אַ לײַכטשעצונג איז השם ינקום דמם. בײַ אונז אין דער הײם זענען מיר נישט אַזױ אױסגחשבונט און מיר באַנוצן זיך מיט געהעריקע טישוס. איך װײס ס'קומט אױס זײער טײַער און ממש אַ שאָד ייִדיש געלט און התורה חסה על ממונם של ישראל און געשניטענע פּאַפּיר קומט אױס אַסאַך ביליגער און ס'איז דאָ צו באַקומן װײעכע אין חוץ לארץ אױך. איך װײס דאָס אַלעס אָבער ס'איז אַלץ לײַכטער נישט צו דאַרפֿן אין זינען האָבן דאָנערשטיק צי דער שבתדיקע אשר־יצר פּאַפּיר איז אױסגעלאָפֿן. האָט זיך געמאַכט די װאָך אַז דער געשעפֿט װוּ מיר קױפֿן אײַן האָט געטױשט זײערע צושטעלער און ממילא איז געװען אַ פֿרישע סאָרט טישו. מיר װאָלטן געדאַרפֿט צו װיסן אַז חדש אסור מן התורה װײַל ס'איז געקומן פֿרײַטיק־צו־נאַכטס און די טישוס זענען בלױז פּערפֿערירט אָבער נישט אונגאַנצן צושניטן. אַ קאַטאַסטראָף. װאָס זאָל איך אײַך זאָגן. אַנשטאָט השם ינקום דמם איז בײַ אונז והוא רחום יכפּר עון.
***********************
בײַם אַנקױפֿן האָב איך אױך אינזינען געהאַט צו קױפֿן שמן־זית. איך מיז מודה זײַן אַז איך האָב אַ באַזונדערע הנאה װען איך קױף מײַן שמן־זית אָן אַ הכשר און נישט בײַ די תשמישי קדושה סוחרים. װען ס'זאָל זײַן בײַ די הײמישע מוכרים אין מענטשלעכע פֿלעשלעך און אָן חותמו של כּהן גדול און פֿאַר אַ מענטשלעכע פּרײַז װאָלט מען געקענט רעדן. גײען זײ און זײ לײגן אַרױף אַ הכשר מאַכט מען אײן מאָל געלט. מען לײגט עס אַרײַן אין דער ביליגסטער פֿלעשל שפּאָרט מען זיך אײַן געלט. און אַז מען פֿאַרקױפֿט עס פֿאַר אַ געביפֿעטער פּרײַז מאַכט מען אַ דריט מאָל געלט והחוט המשולש לא במהרה ינתק. גײ איך מיר אין אַן אַלגעמײנער געװעלב און ס'ליגן אױסגעלײגט שמן־זית אין די שענסטע פֿלעשלעך. אײן זײַט זאָגט מיר נעם דאָס ביליקסטע, ס'איז סײַװי צום ברענען. אַ צװײטע זײַט זאָגט מיר נעם 'עקסטרע װירדזין' װײַל דאָס איז די טפּה ראשונה װי רש"י זאָגט אין פּרשת תצוה (נישט אמת) און אין יעדענס פֿאַל איז עס מער מהודר און אין דער בית המקדש האָט מען עס דאָך אױך געברענט. מאַך איך אַ פּשרה און איך נעם דער ביליגסטער 'עקסטרע װירדזין'. אַ רײַכע גאָלדענען פֿאַרב, נישט דער פֿאַרראָצטער גרינער פֿאַרב אין דער ספֿרים געשעפֿט, אין אַ שײנער באַלבאַטישע פֿלעשעל, אינגאַנצן דורכזיכטיק אָן קײן טראָפּ זאַץ. איך נעם דאָס פֿלעשעל פֿונעם פּאָליצע און מיט אַ ליבשאַפֿט שטעל איך עס אין מײַן װעגעל און אין מוח לערן איך דער רש"י פֿון מגרגרו בראש הזית.
6 תגובות:
Hey R` Katle, You are good as always, BTW I saw recently a new kind toilet paper made by Fantastic, you should try it is very USER FREINDLY.....
Or just spend a few minutes seperating paper from a roll Erev Shabbos. It is economical and for some reaon it has a therepuatic calming effect. Try it.
KATLE, RIZIG G'EVALDIG ONE OF YOUR BEST,IT MADE MY DAY,THANK YU
hey kk. good to see you're still at it! please what is the abbreviation bet nun shin kuf?
בנש"ק איז ר"ת בנן של קדושים, דער קרעם דע לאַ קרעם פֿונעם ייִדישן פֿאָלק.
thanks for that abbreviation explanation clarification distillation.
is it possible to comment on a particular comment with this host or do all comments appear at the same level
?
girl
הוסף רשומת תגובה